Tłumaczenie idiomów – sprawdzone metody

5 lutego 2012

Idiomy w tłumaczeniach stanowią problem. Wbrew pozorom nie mamy tu na myśli tylko i wyłącznie trudności, jaką stanowią dla zawodowych tłumaczy, ale także i dla każdego z nas, dla Ciebie także. Jak je przekładać, aby w ogóle miało to sens, a przede wszystkim, jak oddać ich prawdziwe znaczenie? Oto nasz krótki przewodnik: idiomy w tłumaczeniach.

Słownik idiomów

Z reguły nikt nie lubi idiomów. Nie ma w tym nic dziwnego, gdyż jest ich wiele i są dosyć trudne do zapamiętania. Zacznijmy od definicji. „Słownik Języka Polskiego” podaje, że:

„Idiom to wyraz, zwrot, wyrażenie właściwe danemu językowi, nie dające się dosłownie przetłumaczyć na inny język; idiomatyzm; idiomat”.

Z jednej strony problem z nimi związany rozwiązuje słownik idiomów. Nie masz go jeszcze? Koniecznie musisz nabyć słownik idiomów i mieć go pod ręką. To nieoceniona „pomoc” w trakcie Twojej próby przełożenia jakiegoś lub kilku z nich.

Tłumaczenie idiomów

„Tłumacz” idiomów, czyli o tym, że idiomy są także wyzwaniem dla profesjonalnych tłumaczy

Dla nas oznacza to, że idiomy to kolejni fałszywi przyjaciele tłumacza, zarówno ustnego, jak i pisemnego.

Tłumacz idiomów – twarzą w twarz z trudnościami

Rozpatrzmy na początku problem idiomów z innej strony – stanowią one bogactwo językowe danego systemu, są charakterystyczne dla konkretnego języka, stąd tak bardzo dają się we znaki każdemu, kto uczy się jakiegokolwiek języka i kto chce się nim praktycznie posługiwać.

Tłumaczenie idiomów – podstawy

Co do zasady idiom jest elementem, który funkcjonuje tylko w obrębie jednego języka. Rzadko zdarza się tak, że w innych językach istnieją te same idiomy, choć nie jest to sytuacja niemożliwa.

Tłumaczenie idiomów – przykład 

Przykładem może być niemiecki idiom „Da Liege der Hund be graben” (pol. „tu leży/jest pies pogrzebany”). Przechodzenie idiomów może mieć miejsce w obrębie krajów sąsiednich, mających wspólną kulturę, tradycje czy historię.

Idiomy w tłumaczeniach, a przekazanie całości znaczenia w przekładzie 

Idiom jest znacznie silniejszym związkiem niż kolokacja. O ile, poszczególne elementy kolokacji mogą występować osobno, o tyle elementy idiomu posiadają znaczenie WYŁĄCZNIE jako całość. Wszystkie idiomy mają charakter metaforyczny, a większość z nich jest bardzo obrazowa.

Przekładamy całość znaczenia, czyli tłumaczenie idiomów i jego trudności

W przypadku idiomów, ekwiwalencja dotyczy WYŁĄCZNIE całości, a nie jego poszczególnych elementów.

Idiomy w tłumaczeniu sfery artystycznej i teatralnej

Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, gdy w obrębie danego języka, zaczynamy bawić się idiomami i ich znaczeniem, zwłaszcza na płaszczyźnie artystycznej i teatralnej. Tu idiomy w tłumaczeniu potrafią być jeszcze bardziej dziwne i trudne do przełożenia.

Czytaj również:

KRÓTKI PRZEWODNIK O TYM, JAK RADZIĆ SOBIE Z IDIOMAMI W TŁUMACZENIACH

  • Pamiętaj: idiom jest takim związkiem wyrazowym, w którym najważniejszy jest sens, a nie znaczenie dosłowne. Jeżeli nie wiesz, jak przetłumaczyć idiom, zastanów się nad jego metaforycznego znaczeniem.
  • Zaopatrz się w dobry słownik idiomów i związków frazeologicznych.
  • Śledź internetowe bazy idiomów języka, który tłumaczysz.
  • Nie udziwniaj. Jeżeli nie znalazłeś odpowiednika idiomu w języku docelowym, opisz jego znaczenie w przypisie.

Tłumacz idiomów angielskich

Tłumacz idiomów angielskich

Każdy tłumacz ma swoje sposoby radzenia sobie z idiomami. Warto jednak sukcesywnie poszerzać swoją znajomość idiomów, obcować z nimi, wykorzystywać je w praktyce. I choć nie ma możliwości, że nauczymy się ich wszystkich na pamięć, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że większość z nich skutecznie zapamiętamy.

Tłumacz idiomów angielskich musi po prostu swobodnie poruszać się po ich przestrzeni. Oto przykłady niektórych z nich:

  •  „Break a leg” – powodzenia,
  • „Miss the boat” – zbyt późno,
  • „Under the weather” – kiepsko się czuć,
  • „Barking up the wrong tree” – być w błędzie.

Tłumaczenie idiomów angielskich  to zadanie trudne, ponieważ często to przekładanie rzeczy nieprzekładalnych. Tłumaczenie idiomów angielskich więc wymaga od tłumacza doświadczenia, wiedzy i umiejętności.

Tłumacz idiomów niemieckich

Tłumacz idiomów niemieckich podobnie jak tłumaczenie idiomów innych języków to wyzwanie dla osoby, która zajmuje się przekładem. Tłumacz idiomów niemieckich musi więc być obyty na tyle z tym językiem i swobodnie poruszać się w jego różnych przestrzeniach, aby udźwignąć ciężar pracy, która przed nim stoi.

Idiomy niemieckie – tłumaczenie w przykładach:

  • „Jemandem nicht aus den Augen lassen” – nie spuszczać kogoś z oka,
  • „die Stimme des Herzens” – głos serca,
  • ” Schwein haben” – mieć farta,
  • „ins Fettnäpfchen treten” – popełnić gafę.

Idiomy niemieckie – tłumaczenie ich w sposób poprawny i oddający sedno niemieckich słów to prawdziwa sztuka.

Podobne artykuły

Co sprawia, że tłumaczenie literackie jest dobre? Przekładoznawstwo

Co sprawia, że tłumaczenie literackie jest dobre?

29 października 2020

Tłumaczenie dzieła literackiego to poważne wyzwanie. Tłumacz musi w taki sposób dostosować tekst do

Co to znaczy twardy orzech do zgryzienia w tłumaczeniu Dla biur tłumaczeń

Ciężki orzech do zgryzienia po angielsku, czyli jak radzić sobie z metaforami w języku obcym

26 lutego 2019

Tłumaczenie jest ryzykownym biznesem, ale tłumaczenie metafor jest jeszcze bardziej „niebezpieczne”. Trzeba tu stosować

Tłumaczenie farmaceutyczne Przekładoznawstwo

Tłumaczenie farmaceutyczne

6 maja 2017

Tłumaczenia medyczne wydają się proste tak długo, jak długo nie zaczniemy się nimi zajmować.

0
Would love your thoughts, please comment.x