Odpowiedzialność tłumacza przysięgłego

20 marca 2020

Na tłumaczu przysięgłym ciąży ogromna odpowiedzialność. Dlaczego? Kim tak naprawdę jest specjalista pracujący w tym zawodzie o statusie zaufania publicznego? A także, co dokładnie kryje się pod terminem tłumaczenia poświadczonego? Na te i wiele innych pytań związanych z tym tematem znajdziecie odpowiedzi w dzisiejszym artykule.

Kim jest tłumacz przysięgły?

Kim jest tłumacz przysięgły? Czy każda osoba może wykonywać ten zawód? Czym się różni jego praca od tłumacza zwykłego? Zacznijmy od tego, że tłumacz przysięgły to zawód zaufania publicznego. Ta specjalizacja powszechnie uchodzi za prestiżową i atrakcyjną, a osoby wykonujące taką profesję cieszą się szacunkiem. Nie ma w tym nic dziwnego. Nikt nie może tak po prostu „wejść” do branży, otworzyć drzwi do tego świata i zacząć tłumaczyć. Ze względu na fakt, że tłumaczenia uwierzytelnione to szczególny rodzaj przekładu może je wykonywać wyłącznie właśnie tłumacz przysięgły. Wszystkie wymogi reguluje tu „Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego” z dnia 25 listopada 2004 roku. Aby tu „wejść” trzeba przejść długą, wymagającą i bardzo formalną drogę. Niestety nie da się pokonać tej ścieżki kariery na skróty. Uprawnienia można nabyć przystępując do egzaminu organizowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Ale to nie wszystko! Należy z wynikiem pozytywnym zdać dwie części egzaminu na tłumacza przysięgłego: część pisemną i część ustną. Dopiero dobry wynik plus złożenie oficjalnego ślubowania daje prawo do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Mało tego, każdy tłumacz przysięgły podlega odpowiedzialności zawodowej.

Czytaj również:

Co to jest poświadczenie tłumaczenia?

Co to znaczy poświadczenie tłumaczenia? Skoro już wiemy, kim jest tłumacz przysięgły, pora na odkrycie kolejnych kart. Tu wiele osób spoza środowiska tłumaczy zapewne zdziwi się, ale tak naprawdę przekład wykonany przez tłumacza przysięgłego, to nie tłumaczenie przysięgłe. Jak to? To kolokwialna nazwa, ale nieprawidłowa. Prawidłowo należy mówić o tłumaczeniu uwierzytelnionym. Zaraz wszystko wyjaśnimy!

Do poświadczenie tłumaczenia oraz poświadczenia odpisów pism wydawanych w formie pisemnej używa się pieczęci – zawiera ona imię i nazwisko tłumacza. Co więcej, w środku pieczęci podany jest język, w zakresie którego tłumacz ma uprawnienia, a także pozycja na liście tłumaczy przysięgłych. Tłumacz może za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego poświadczać tłumaczenia oraz odpisy pism w formie elektronicznej. Sporządzić może jednak taki przekład wyłącznie z oryginału, tłumaczenia pisemnego lub odpisu w formie pisemnej.

Warto być także świadomym tego, że w tłumaczenie poświadczone oraz poświadczonych odpisów pism wymienia się pozycję, pod którą tłumaczenie lub odpis są odnotowane w repertorium czynności tłumacza przysięgłego. Na sporządzonych tłumaczeniach i odpisach pism należy także wskazać czy sporządzono je z oryginału, czy też z tłumaczenia lub odpisu, a także czy tłumaczenie lub odpis jest poświadczony i przez kogo.

Zobacz także:

Czym zajmuje się tłumacz przysięgły?

Co dokładnie leży w kompetencji tłumacza przysięgłego?Jak tłumacz przysięgły powinien wykonywać swoją pracę? Poświadczenia dokumentów wykonuje się nie tylko dla instytucji publicznych, ale i dla osób prywatnych. Nie ma jednak znaczenia czy wykonujemy przekład dla sądu czy dla pana Kowalskiego. Wszędzie ogromną rolę odgrywa odpowiedzialność zawodowa. Inaczej wygląda to w przypadku praktycznie większości innych tłumaczeń. Do przełożenia tomiku poezji Wisławy Szymborskiej, najnowszej reklamy Coca Coli czy materiałów dotyczących opisów jakiegoś produktu nikt nie musi mieć specjalnych uprawnień, ani nikt nie wymaga aby cokolwiek poświadczać, tak, jak ma to miejsce w przypadku tłumaczeń uwierzytelnionych. Tłumacz zwykły może podjąć pracę w biurze tłumaczeń z dnia na dzień, tłumacz przysięgły nie może niczego poświadczać bez uprawnień. W tym kontekście, praca tłumacza przysięgłego wymaga przejścia całej formalnej drogi, aby znaleźć się wśród osób wykonujących ten zawód.

A czym się zajmuje tłumacz przysięgły? Zakres uprawnień i obowiązków określa ustawa z dnia 25 listopada 2004 roku, ten akt prawny zresztą już wymienialiśmy wcześniej. W rozdziale trzecim tego dokumentu, który nosi tytuł „Zasady wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego”, a dokładnie w artykule 13, możemy zapoznać się zakresem uprawnień. A jest to:

  • sporządzanie oraz poświadczanie tłumaczeń z języka obcego na język polski, z języka polskiego na język obcy,
  • sprawdzanie i poświadczanie tłumaczeń z języka obcego na język polski oraz z języka polskiego na język obcy sporządzonych przez inne osoby,
  • sporządzanie poświadczonych odpisów pism w języku obcym,
  • sprawdzanie i poświadczania odpisów pism, które sporządziły w danym języku obcym inne osoby,
  • dokonywanie tłumaczenia ustnego.

Jednak ten zawód to nie tylko uprawnienia. Czynności, które wykonuje się w ramach swoich uprawnień i obowiązków zawodowych wiążą się z odpowiedzialność tłumacza przysięgłego. We wspomnianym już rozdziale 3 „Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego”, rozdział 14 poświęcony jest obowiązkom. Wśród nich są:  wykonywanie powierzonych zadań ze szczególną starannością i bezstronnością, a także zgodnie z prawem. Ponadto zachowania w tajemnicy faktów i okoliczności mających związek z tłumaczeniem. Na tłumacza przysięgłego nałożony jest także obowiązek doskonalenia kwalifikacji zawodowych.

Nie można też nie wspomnieć o tym, że tłumacz przysięgły prowadzi tak zwane repertorium. Zapisywane są w nim wszystkie czynności tłumacza przysięgłego. Według rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości i zgodnie z artykułem 17 rozdziału 3 „Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego” repertorium zawiera m.in. datę przyjęcia zlecenia oraz zwrotu dokumentu wraz z tłumaczeniem, oznaczenie zleceniodawcy, opis tłumaczonego dokumentu sądowego czy wysokość pobranego wynagrodzenia.

Odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego

A czym jest odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego? Ze względu na fakt, że jest to zawód zaufania publicznego, odpowiedzialność tłumacza przysięgłego za przekład jest bardzo duża. Nagany, upomnienia, a nawet pozbawienie prawa wykonywania zawodu – odpowiedzialność zawodowa tłumacza przysięgłego w przypadku nierzetelności wiąże się z karami. Mówi o tym rozdział 4 „Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego”.

Artykuł 24 wspomnianego przez nas rozdziału 4 ustawy z kolei informuje, że „postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego wszczyna i przeprowadza Komisja Odpowiedzialności Zawodowej na wniosek Ministra Sprawiedliwości lub wojewody”. Po przeprowadzeniu postępowania Komisja Odpowiedzialności Zawodowej ma kilka możliwości: uniewinnienie tłumacza przysięgłego od postawionego mu zarzutu, orzeczenie kary bądź tez umorzenie postępowania. Co ważne, od takiego orzeczenia Komisji Odpowiedzialności Zawodowej tłumaczowi przysięgłemu oraz podmiotowi, który złożył wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej, przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tłumacza przysięgłego.

Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych (KOZ)

Czym jest KOZ? To Komisja Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych. Jest ona organem stojącym na straży dopełniania przez tłumaczy przysięgłych wszelkich kwestii związanych z ich pracą. Kto nie dopełni Co warto wiedzieć o KOZ?

  • Komisję powołuje ją Minister Sprawiedliwości.
  • Składa się ona z 9 członków. 4 z nich wybieranych jest przez ministra właściwego do spraw pracy. 4 osoby wybierane są przez organizacje zrzeszające tłumaczy.
  • To właśnie ona wszczyna i prowadzi postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumaczy przysięgłych.
  • Tak, jak już zdążyliśmy wcześniej napisać, może ona uniewinnić, orzec karę lub umorzyć postępowanie.

Tłumacze przysięgli w Polsce

Chcesz sprawdzić czy dana osoba rzeczywiście jest np. tłumaczem przysięgłym języka włoskiego? Jak można to sprawdzić? Zacznijmy od tego, że weryfikacja tłumacza przysięgłego jest prosta. Listę wszystkich osób, które wykonują ten zawód można znaleźć na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Nie znajdziemy jednak na niej osób, które zostały zawieszone w wykonywaniu czynności zawodu tłumacza przysięgłego, a także każdy kto, nie ma prawa wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego.

Dla zainteresowanych:

Podobne artykuły

Szybkie tłumaczenie CVArtykuły na temat tłumaczeń

Szybkie tłumaczenie CV – jak to zrobić?

30 lipca 2022

Profesjonalne curriculum vitae to pierwszy krok w kierunku zdobycia wymarzonej pracy i jeden z

Czym się różnią tłumaczenia techniczne od naukowychArtykuły na temat tłumaczeń

Czym się różnią tłumaczenia techniczne od naukowych?

29 lipca 2022

Bez wątpienia nauka i technika to obecnie jedne z najważniejszych dziedzin w naszym życiu,

Jak tłumaczyć licencjeArtykuły na temat tłumaczeń

Jak tłumaczyć licencje?

29 lipca 2022

Każde tłumaczenie powinno być nieskazitelne i dobre. Jak mówił Nikołaj Gogol „tłumaczenie powinno przypominać