Menu
Brutalne, dziwne, fascynujące, niesamowite, szokujące, a nawet obrzydliwe. Okazuje się, że okres Wielkanocy to nie tylko Niedziela Palmowa, Droga Krzyżowa w Koloseum, śmigus-dyngus, pisanki i cukrowe baranki. Święto to obchodzone jest na wiele wyjątkowych sposobów. Niektórzy smagają nogi kobiet wierzbowymi witkami, inni symbolicznie krzyżują ochotników. Palone są ogniska, które mają odstraszyć wiedźmy. Są takie miejsca, gdzie na Wielkanoc wyrzuca się garnki przez okno, a jajka maluje tylko na czerwono. Jedni urządzają „pogrzeb śledzia”, drudzy czytają kryminały. W ten świąteczny czas trzeba też być ostrożnym – w niektórych krajach można spotkać tańczącą śmierć czy chodzące po ulicach demony. Oto 30 tradycji wielkanocnych z całego świata, które Cię zadziwią!
Wielkanoc, Zmartwychwstanie Pańskie, prawosławna Pascha. W chrześcijaństwie to najważniejsze święto – celebruje się tak zwane misterium paschalne Jezusa Chrystusa. Jego datę ustalono na Soborze Nicejskim I w 325 roku (na świętowanie wyznaczono pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca).
Okres świąteczny to wiele zwyczajów ludowych, w tym: śniadanie wielkanocne, pisanki, święconka, palma czy śmigus-dyngus. Korzenie niektórych z nich sięgają święta znanego jako Jare Gody, czyli słowiańskich obrzędów związanych z zakończeniem zimy i przywitaniem wiosny.
Dziś przedstawiamy Wam tradycje związane z obchodami świąt wielkanocnych z różnych rejonów Europy i świata. Wymieniając osobliwe zwyczaje, zacznijmy od Polski!
Dawniej Niedziela Palmowa znana była jako wierzbowa – wierni przychodzili do kościoła nie z palmami, ale z gałązkami wierzby. Nie każdy też zdaje sobie sprawę z tego, że w naszym kraju tak zwaną rezurekcję jeszcze do XVIII wieku odprawiano o północy.
Jedną z najbardziej brutalnych (współcześnie zakazanych przez Kościół) była tradycja topienia Judasza, zwana także jako wieszanie Judasza. Obrzęd zaczynano w Wielki Czwartek. W tym dniu kukłę przedstawiającą zdrajcę umieszczano na wieży kościelnej. W Wielki Piątek strącano ją z dachu świątyni, a następnie bito, kopano, rzucano w nią kamieniami i podpalano. W kulminacyjnym momencie obrządku topiono zdradzieckiego Judasza w rzece.
W Krakowie znany był zwyczaj Rękawki, kultywowany we wtorek zaraz po Wielkiej Nocy (dawniej trzeci świąteczny dzień). Święto to przypominało nieco Dziady i wiązało się z wiarą w to, że w tym czasie zmarli proszą o modlitwę i wypominki swoich krewnych. Na kartach historii Rękawka zapisała się jako dzień, w którym rozdaje się ubogim resztki pokarmu z grobu Kraka (według legendy założyciela Krakowa, którego grób podobno usypano z ziemi przynoszonej w rękawach).
Na Kujawach, ale nie tylko, kultywowano tradycję „pogrzebu żuru i śledzia” – okna i drzwi domostw mazano piaskiem, błotem lub popiołem. Tradycja ta miała pokazywać symboliczny koniec Wielkiego Postu (w tym okresie spożywano tylko żur i śledzie).
Tradycja: dekorowanie kościołów i domów oraz kigelegale
Na czas świąt kościoły i domy w wielu afrykańskich krajach dekoruje się ozdobami, które określa się jako vitenge i kanga. Dekoracje swoim kształtem przypominają motyle (przygotowuje się je z kwiatów i liści bananowca). Śpiewane są także chrześcijańskie pieśni, którym towarzyszy bicie w bębny. Kobiety wykonują tak zwane kigelegele, co oznacza głośne okrzyki.
Tradycja: cheorek
Ormianie wierzą w to, że gdy Maryja stała pod krzyżem Jezusa Chrystusa, miała ze sobą chleb. Kiedy z ran Zbawiciela popłynęła krew, ten zabarwił się na czerwono. Na pamiątkę tamtych wydarzeń do dzisiaj wypieka się chleb o nazwie cheorek.
Tradycja: wojna wypowiedziana Wielkanocnemu Królikowi
W Niedzielę Wielkanocną australijskie dzieci szukają wielkanocnych jajek ukrytych w domach i ogrodach. Popularne jest też obdarowywanie się prezentami w postaci wyrobów czekoladowych. Obecnie coraz częściej bliscy słodkości zamieniają na gotówkę. Dawniej chowaniem jajek zajmował się Wielkanocny Króliczek, ale od 1991 roku Australia wypowiedziała mu „wojnę”. Dziś to zadanie Wielkouchego Królika (określa się go Bilby) lub Bandicoota. Wszystko przez to, że króliki są uważane na Czerwonym Lądzie za szkodniki.
Tradycja: walatka
Eierpecken to tradycja związana z wielkanocnym śniadaniem. W Polsce możemy spotkać się z nazwą „walatka” lub „na wybitki”. Ta zabawa-konkurs jest wciąż żywa wśród mieszkańców Wiednia. Bierze się jajka do ręki i stuka się ich czubkami. Znana jest także w innej formie – na stole toczy się pisanki, aby się zderzyły. Ten, kto wygra zabiera jajko swojego przeciwnika.
Tradycja: pochód baranka
Po spożyciu wielkanocnego posiłku nadchodzi czas, aby podążyć za barankiem. W dosłownym tego słowa znaczeniu! Zwyczaj ten celebrowany jest w wiosce o nazwie Virgen w Tyrolu i każdego roku gromadzi rzesze ludzi, które podążają za barwnie przystrojonym zwierzęciem. Procesja biegnie uliczkami wioski i podąża do kościoła, gdzie baranek jest trzykrotnie oprowadzany wokół ołtarza (po mszy można wziąć udział w jego licytacji).
Tradycja: puszczanie latawców
W Wielki Piątek mieszkańcy Bermudów puszczają latawce – jest to symbol zmartwychwstałego Chrystusa.
Tradycja: stosy Judasza
W Wielką Sobotę o północy w świątyniach gaszone są światła, a na zewnątrz kościołów rozpala się ogromne ogniska, które noszą nazwę „stosów Judasza”.
Tradycja: klapsy pomlázka lub pomládit
Mieszkańcy Pragi i wszyscy Czesi mają osobliwą tradycję związaną ze świętami wielkanocnymi. W okresie świątecznym symbolicznie smaga się kobiety własnoręcznie wykonanymi wierzbowymi witkami (coraz częściej kupuje się je również na jarmarkach). Wszystko to ma swój cel – według legendy wierzba to drzewo, które jako pierwsze budzi się do życia na wiosnę. Witki z wierzby mają „przekazywać” przedstawicielkom płci pięknej płodność, witalność i młodość. Za takie smaganie kobiety wręczają mężczyznom pisanki, przekąski lub wstążki.
Tradycja: wielkanocne listy z kropkami zamiast tradycyjnego podpisu
Duńczycy piszą do siebie listy, najczęściej wierszem – znane są tam pod nazwą Gækkebrev! Jeżeli jednak myślisz, że adresują je w tradycyjny sposób, to jesteś w błędzie. Podpisuje się je kropkami – a ilość kropek to ilość liter w imieniu autorki lub autora listu. Na rozwiązanie zagadki trzeba poczekać aż do wielkanocnego spotkania z bliskimi. W świąteczny czas zaczyna się prawdziwa zabawa – wszyscy zebrani odgadują kto do nich napisał. Ten, kto nie zgadnie, musi podarować jajko z czekolady osobie, która podarowała mu list.
Tradycja: Cutud Lenten Rites
To jedna z najbardziej szokujących tradycji wielkanocnych. Ochotnicy z miasteczka San Pedro Cutud biorą udział w drodze krzyżowej. Każdy, kto zgłosi się do wzięcia udziału w tym świecie biczuje się, aby oczyścić się z grzechów. Kulminacyjnym momentem jest symboliczne ukrzyżowanie kilku osób.
Tradycja: Wielka Sobota z czarownicami
Kiedy nadchodzi Wielka Sobota dzieci mieszkające w Finlandii Zachodniej (W Finlandii Wschodniej jest to Niedziela Palmowa, a w niektórych regionach tego kraju czwartek przed Wielkanocą) przechodzą metamorfozę i przemieniają się w czarownice. Dziewczynki w wieku od 5 do 11 lat, które biorą udział w zabawie określa się w Skandynawii jako Påskkäringar, czyli „wielkanocne wiedźmy”. Mają miotły i wiązki z gałązek wierzby, a na ich twarzach można zobaczyć wymyślny makijaż. Chodzą od domu do domu. Jeżeli podarujesz im pisankę, czekoladę lub pieniążki, to otrzymasz dekoracyjną gałązkę, laurkę i oczywiście wielkanocne życzenia. Dodajmy jeszcze, że ta tradycja ma swoje korzenie w pewnej legendzie, która mówi o tym, że wiedźmy przyleciały do Skandynawii (do
Tradycja: „uskrzydlone” dzwony wielkanocne
We Francji wielkanocne czekoladki dostarczane są dzieciom nie przez Wielkanocnego Króliczka, ale uskrzydlone dzwony wielkanocne („cloches volantes”). Według tradycji już w Wielki Czwartek we francuskich miastach, miasteczkach i wsiach zapada cisza. Dzień później, w Wielki Piątek, dzwonom wyrastają skrzydła i lecą one aż do Watykanu, aby tam zanieść smutek od każdej osoby opłakującej ukrzyżowanie Chrystusa i prosić o błogosławieństwo. Wracają do Francji z jajkami i czekoladkami, które podarują grzecznym dzieciom. W Poniedziałek Wielkanocy rozsypują je nad ogródkami i domami, aby najmłodsi mogli je znaleźć.
Tradycja: gigantycznych rozmiarów omlet
Każdy, kto pojawi się w miasteczku o nazwie Haux w Poniedziałek Wielkanocny, ten będzie mógł obejrzeć jedyne w swoim rodzaju widowisko – przygotowuje się tutaj gigantycznych rozmiarów omlet. Do jego przyrządzenia zużywa się kilka tysięcy jaj. Co roku zjada go około 1000 osób. Tradycja ta wywodzi się z czasów Napoleona, kiedy to słynny dowódca wojskowy zatrzymał się ze swoją armią właśnie w tym mieście i miał rozsmakować się w lokalnym omlecie.
Tradycja: rzut pulą
Mieszkańcy greckiej wyspy Korfu Wielką Sobotę zaczynają od rzutu pulą. O co chodzi? Wyrzuca się z okien wyroby garncarskie – mogą być to garnki czy patelnie lub inne naczynia z gliny. W tej tradycji niektórzy widzą po prostu pozbywanie się starych przedmiotów, a inni odczytują to jako rytuał przywitania wiosny. Szczególne znaczenie przypisuje się rzucaniu doniczkami, które mają symbolizować nowe uprawy.
Tradycja: wielkanocne jajka w kolorze czerwonym
Wielkanocne jajka w Grecji mają kolor czerwony. Barwa ta to symbol życia i krwi Chrystusa. To również przesłanie mówiące o zwycięstwie nad śmiercią.
Tradycja: procesyjne dywany z kwiatów
Ulicami Antigui w okresie wielkanocnym przechodzą procesje. Na ich trasie tworzone są niesamowite i jedyne w swoim rodzaju alfombras, czyli dywany z piasku i trocin w różnych kolorach (czarnym, czerwonym, niebieskim, purpurowym, zielonym i żółtym). Procesyjne dywany pachną igłami sosen i kwiatami.
Tradycja: taniec śmierci
W Wielki Czwartek ulicami miasteczka o nazwie Verges maszeruje pochód kościotrupów. Chodzi tutaj o odtworzenie scen z pasji. Kulminacyjnym momentem tej tradycji jest taniec śmierci, która hula ulicami miasta od północy aż do samego rana. Zwyczaj ten symbolizuje nieuchronność śmierci i nawiązuje do epidemii dżumy, która w XIV wieku pochłonęła od 30 do aż 60% ludności Starego Kontynentu.
Tradycja: Easter Eggs
W dawnych czasach w Irlandii matki przygotowywały pisanki – każde jajko podpisywano imieniem dziecka. Następnie chowano je w różnych zakamarkach w domu i w ogrodzie. Kiedy przychodziła Niedziela Wielkanocna, zaczynały się poszukiwania wielkanocnych pisanek. Zwyczaj ten przetrwał do dzisiaj, ale współcześnie zamiast pisanek dzieci zazwyczaj szukają jajek z czekolady.
Tradycja: „pogrzeb śledzia”
Tradycji, o której mowa, dziś już praktycznie nie ma, ale warto o niej przypomnieć. W Wielką Sobotę w różnych miejscowościach w Irlandii organizowano niecodzienne pochody. Na czele takiego pochodu szedł rzeźnik, który w ręku trzymał kij z zawieszonym na nim śledziem. Zwyczaj ten symbolizował post. Aby każdy mógł dać upust emocjom nagromadzonym po wyrzeczeniach związanych z postem, można było podejść i obłożyć śledzia pałką. Na koniec pochodu na kiju rzeźnika pojawiał się barani udziec przybrany kwiatami, co z kolei miało symbolizować to, że lada moment wszystkich czeka prawdziwa uczta.
Tradycja: Niedziela Precli
Mieszkańcy Luksemburga mają święto, które nazywa się Bretzelsonnden (Bretzelsonndeg), czyli Niedziela Precli. Zwyczaj ten obchodzony jest w trzecią niedzielę Wielkiego Postu. Mężczyźni częstują kobiety preclami. Jeśli przedstawicielka płci pięknej przyjmie smakołyk, to można ją odwiedzić w Niedzielę Wielkanocną i w zamian otrzymać jajko.
Tradycja: Ostereierbaum, wielkanocne parady konne
Niemcy na Wielkanoc przystrajają drzewka i krzewy oraz gałązki kolorowymi jajkami – mogą to być pisanki lub wydmuszki. W Poniedziałek Wielkanocy nasi sąsiedzi organizują świąteczne parady konne. Najwięcej z nich ma miejsce w Bawarii. Procesja Świętego Jerzego każdego roku przyciąga rzesze pielgrzymów, którzy przemierzają pieszo kilka kilometrów. Pochód zaczyna się w Traunstein, a kończy się w okolicy kościoła w Ettendorfie.
Tradycja: czytanie kryminałów
Norwegowie w Wielkanoc zaczytują się w kryminałach. Brzmi niewiarygodnie, prawda? Tymczasem to najprawdziwsza tradycja sięgająca 1923 roku, kiedy Nordahl Grieg i Nils Lie napisali kryminał. Dwójka pisarzy wpadła na pomysł, aby zareklamować swoją powieść w niedzielę, tuż przed świętami. Okazało się to strzałem w dziesiątkę! Od tamtego czasu Norwegowie w Wielkanoc chętnie sięgają po kryminały ulubionych autorek i autorów. W księgarniach w całym kraju pojawiają się specjalne książki z tej okazji – Påskekrim (Påske – Wielkanoc, krim – kryminał).
Tradycja: polowanie na wielkanocnego zajączka
Nie żartujemy z tym polowaniem na wielkanocnego zajączka. W Nowej Zelandii co roku odbywa się Wielkie Polowanie. W rejon Central Otago zjeżdżają setki myśliwych. Choć brzmi to brutalnie, tradycja ta ma na celu zmniejszenie populacji królika, który uważany jest tu za szkodnika negatywnie wpływającego na środowisko.
Tradycja: wielkanocne drzewka ozdobione tytoniem
W Papui-Nowej Gwinei kultywuje się wielkanocną tradycję, która polega na tym, że przystraja się wielkanocne drzewka przy kościele. Zamiast jajek z czekolady czy tradycyjnych pisanek za ozdoby służą tutaj tytoń i papierosy.
Tradycja: migdały w kształcie jajek
Portugalczycy obdarowują się na Wielkanoc migdałami. Przysmak znany jest tu pod nazwą amêndoas. Smakołyki w kształcie jajka symbolizują początek życia i zwiastują wiosnę.
Tradycja: parada wielkanocnych kapeluszy
Wielkanoc na nowojorskim Manhattanie to coroczna parada oryginalnych kapeluszy. Na głowach uczestników tego wydarzenia pojawiają się pisanki, króliczki, a nawet ptasie gniazda.
Tradycja: Kaczy Poniedziałek
W Poniedziałek Wielkanocy, znany tu również pod nazwą Kaczego Poniedziałku, mężczyźni pryskają kobiety wodą (najpierw muszą uzyskać zgodę przedstawicielek płci pięknej). Następnie panowie proszę o pocałunek. W zamian za polanie wodą (obecnie coraz częściej perfumami czy wodą kolońską) otrzymują od pań jajka, ciasto lub alkohol. Tradycja ta wiąże się z wiarą w moc wody – dawniej uważano, że ma ona działanie oczyszczające, lecznicze i pobudzające płodność.
Tradycja: szereg tańców ludowych w takt uderzeń bata, Egg Rolling
W Niedzielę Wielkanocą w miasteczku o nazwie Bacup mężczyźni wykonują tańce ludowe. Najdziwniejszym elementem tego wydarzenia jest wygląd tancerzy – mają twarze pomalowane na czarno i ubrani są w przedziwne stroje. Ich ruchami dyryguje bat – ma on odpędzać złe duchy. Korzenie tego święta związane są z górnictwem, niektórzy doszukują się w nim śladów pochodzących ze średniowiecza, kiedy to piraci mieli przywieźć ten zwyczaj z północnych terenów Afryki. W Wielkiej Brytanii organizuje się zawody w turlaniu jajek (Egg Rolling). Po sygnale każdy, kto chce wziąć udział w zabawie, puszcza jajko. Zwycięzcą jest osoba, której jajko zatrzyma się najdalej.
Tradycja: Scoppio del Corro, taniec diabłów
W Wielkanoc na ulicach Florencji można zobaczyć ozdobny, 9-metrowy wózek ciągnięty przez woły, a w trakcie mszy wielkanocnej arcybiskup odpala rakietę w kształcie gołębia (symbol Ducha Świętego) umieszczoną na Scoppio del Corro i tym samym rozpoczyna pokaz fajerwerków. Oczywiście cały ten spektakl, sięgający korzeniami pierwszej krucjaty, nie jest urządzany bez powodu – ma zapewnić dobre zbiory. Kiedy nadchodzi Wielkanoc, ulicami miasteczka o nazwie Prizzi wędrują demony! Uczestnicy tego wydarzania przebrani są w stroje diabła – na głowach mają maski – a ich celem jest nie dopuścić do spotkania figury Matki Bożej i Jezusa Chrystusa. Taniec diabłów nosi nazwę Bello dei Diavoli i kończy się wygnaniem demonów do miasta aniołów.
Tradycja: Paskalya çöreği
W Turcji na Wielkanoc pieczony jest specjalny chleb wielkanocny, określany jako Paskalya çöreği. W jego wnętrzu często można znaleźć jajko, które symbolizuje zmartwychwstałego Chrystusa. Głównym składnikiem tego wypieku jest mahlep – przyprawa ze zmielonych ziaren wiśni wonnej.
Z życia firmyPublikujemy wywiad z Beatą Piotrowską, finance assistant w SUPERTŁUMACZ®. Pani Beata opowie nam o
Geneza różnych przesądów jest mniej lub bardziej znana. Przykładowo, skąd zła sława piątku trzynastego?
Jesteśmy do Twojej dyspozycji
od poniedziałku do piątku od 7:00 do 19:00
W celu zapewnienia maksymalnej wygody użytkowników przy korzystaniu z witryny (zapamiętywanie ustawień i preferencji odwiedzających portal, zbieranie anonimowych danych w celach reklamowych i statystycznych) ta strona stosuje pliki cookies.
