Menu
Zawód tłumacza przysięgłego to bardzo odpowiedzialny zawód. Osoby będące tłumaczami przysięgłymi są osobami zaufania publicznego z uwagi na charakter ich pracy, a przede wszystkim z uwagi na ciężar gatunkowy dokumentów które są przez nich tłumaczone bądź uwierzytelniane.
Zawód tłumacza przysięgłego został wprowadzony jako odrębny, regulowany zawód ustawą z dnia 25.11.2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego. (Dz.U. 2004 Nr 273 poz. 2702 z późniejszymi zmianami). Jest to pierwszy akt prawny określający zawód tłumacza przysięgłego jako zawód. Ta ustawa wprowadziła rewolucyjne wręcz zmiany w zawodzie tłumacza. Przede wszystkim do dnia wejścia w życie tej ustawy, tłumacze przysięgli powoływani byli i podlegali prezesom sądów okręgowych (a wcześniej, do 1999 roku wojewódzkich). Ich powołanie miało charakter decyzji administracyjnej. Obecnie, od 27.01.2005 r. (wejście w życie ustawy o zawodzi tłumacza przysięgłego) tłumacze przysięgli powoływani są przez Ministra Sprawiedliwości, który prowadzi listę tłumaczy przysięgłych z terenu całego kraju, również Ministrowi Sprawiedliwości podlegają tłumacze przysięgli.
Jeśli chcesz nabyć uprawnienia tłumacza przysięgłego, musisz zapoznać się z trybem uzyskania prawa do wykonywania tegoż zawodu, który szczegółowo określa wspomniana wyżej ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego. Pamiętajmy, że przepisy tej ustawy nie mają zastosowania np. do tłumaczy języka migowego. Zgodnie z art. 2 wskazanej ustawy tłumaczem przysięgłym może być osoba fizyczna, która:
1) ma obywatelstwo polskie albo obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, obywatelstwo Konfederacji Szwajcarskiej albo obywatelstwo innego państwa, jeżeli na podstawie i zasadach określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej przysługuje jej prawo podjęcia zatrudnienia lub samozatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub, na zasadach wzajemności, obywatelstwo innego państwa;
2) zna język polski;
3) ma pełną zdolność do czynności prawnych;
4) nie była karana za przestępstwo umyślne, przestępstwo skarbowe lub za nieumyślne przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu obrotu gospodarczego;
5) ukończyła studia wyższe;
6) złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin z umiejętności tłumaczenia z języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski, zwany dalej „egzaminem na tłumacza przysięgłego.
O ile punkty 1,2,5 i 6 są zrozumiałe, o tyle podaną w pkt 3 pełną zdolność do czynności prawnych należy rozumieć zgodnie z definicją kodeksu cywilnego, a mianowicie (art. 11 kodeksu cywilnego): „pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności”, tj. po ukończeniu 18 lat (wyjątek – gdy pełnoletność nabywa osoba, która nie ukończyła 18 lat a zawarła związek małżeński) i kolejny warunek – osoba pełnoletnia, która nie została ubezwłasnowolniona całkowicie (z uwagi na chorobę psychiczną, niedołęstwo lub choroby wieku podeszłego) – art. 12. kodeksu cywilnego: „ nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie”.
Wskazany w punkcie 4 wymóg dotyczy przestępstw umyślnych (np. prowadzenie pojazdu w stanie odurzenia, nietrzeźwości) lub nieumyślnych takich jak np. przyjęcie korzyści majątkowej w zamian za nadużycie swoich kompetencji jak również skarbowych (podatkowe). Pamiętajmy, że zawsze chodzi o wyrok prawomocny, a zatem taki od którego nie ma już odwołania.
Wszystkie te wymagania muszą być spełnione łącznie najpóźniej w momencie uzyskania prawa wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Zawsze nabycie uprawnień tłumacza przysięgłego poprzedzone jest egzaminem państwowym. Nie ma możliwości zwolnienia z egzaminu ani z obowiązku posiadania odpowiedniego wykształcenia. Wyjątek określa art. 2 pkt 3 ustawy zgodnie z którą
Minister Sprawiedliwości może, w drodze decyzji, zwolnić kandydata na tłumacza przysięgłego z wymogu posiadania wykształcenia określonego w ust. 1 pkt 5, w szczególności gdy liczba tłumaczy przysięgłych określonego języka jest niewystarczająca dla ochrony interesu społecznego i potrzeb wymiaru sprawiedliwości. Zwolnienie następuje na wniosek kandydata na tłumacza przysięgłego złożony nie później niż 30 dni przed datą egzaminu.
Warto wiedzieć, że tłumaczem przysięgłym może być również osoba, która uzyskała kwalifikacje tłumacza przysięgłego w innym państwie. Drogę zawodową i uzyskanie uprawnień tłumacza przysięgłego na terenie RP określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego (Dz. U. z dnia 22 listopada 2010 r.).
Czytaj również:
Abyś został tłumaczem przysięgłym, musisz jako kandydat złożyć pisemny wniosek o wyznaczenie terminu egzaminu. Formularz wniosku można pobrać ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości z zakładki „formularze”( https://bip.ms.gov.pl/pl/). Wypełniony wniosek musisz przesłać na adres: Ministerstwo Sprawiedliwości Departament Zawodów Prawniczych i Dostępu do Pomocy Prawnej Wydział Tłumaczy Przysięgłych, Al. Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa, skr. poczt. 33.
Do wniosku nie dołączamy żadnych dokumentów ani oświadczeń. Nie uiszczamy również na tym etapie żadnej opłaty. Przed przystąpieniem do egzaminu można zapoznać się z przykładowymi tekstami egzaminacyjnymi, które można pobrać ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości – zakładka przykładowe teksty egzaminacyjne.
Szczegóły dotyczące formy, czasu trwania i kolejnych etapów egzaminu są określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzenia egzaminu na tłumacza przysięgłego (Dz.U.05.15.129). Zgodnie z tym rozporządzeniem termin naszego egzaminu wyznacza Przewodniczący Państwowej Komisji Egzaminacyjnej i powiadamia nas o tym nie później niż na 21 dni przed wyznaczonym egzaminem. Trudno jest wskazać ile możemy czekać na egzamin, bowiem są one przeprowadzane po zebraniu odpowiedniej ilości wniosków kandydatów. O ile egzaminy z popularnych języków (angielski, rosyjski) odbywają się kilka razy do roku, o tyle egzamin z języka rzadkiego zwykle przeprowadzany jest raz do roku. Opłata za egzamin wynosi 800 zł i uiszczamy ją dopiero po wyznaczeniu terminu egzaminu.
Egzamin na tłumacza przysięgłego składa się z dwóch etapów: części pisemnej i części ustanej. Warunkiem przystąpienia do części ustanej jest zdanie części pisemnej egzaminu. Wszyscy kandydaci odbywają egzamin w tym samym czasie i trwa on cztery godziny. Część pisemna polega na tłumaczeniu 4 tekstów:
1) dwóch z języka polskiego na język obcy, w tym jednego, który jest pismem sądowym, urzędowym albo tekstem prawniczym;
2) dwóch z języka obcego na język polski, w tym jednego, który jest pismem sądowym, urzędowym albo tekstem prawniczym. (§7.2 rozporządzenia)
Można na egzamin wnieść swoje słowniki. Wynik pozytywny egzaminu pisemnego to minimum 150 punktów (na 200 możliwych). Po zdanym egzaminie pisemnym nasze wyniki publikowane są na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości w zakładce wyniki egzaminów pisemnych.
Drugą częścią naszego egzaminu jest egzamin ustny. Jest on wyznaczany nie wcześniej niż po 7 dniach od zakończenia części pisemnej (w wyjątkowych przypadkach może ten czas zostać skrócony). Część ustna egzaminu jest nagrywana i zgodnie z §10.1 rozporządzenia polega na tłumaczeniu:
1) konsekutywnym (egzaminator odczytuje lub odtwarza tekst z przerwami na tłumaczenie) z języka polskiego na język obcy dwóch tekstów, w tym jednego, który jest pismem sądowym, urzędowym albo tekstem prawniczym;
2) a vista (kandydat otrzymuje do tłumaczenia tekst w formie pisemnej) z języka obcego na język polski dwóch tekstów, w tym jednego, który jest pismem sądowym, urzędowym albo tekstem prawniczym.
Teksty do tłumaczenia a vista wręczane są kandydatowi bezpośrednio przed tłumaczeniem.
Część ustna jest zdana jeśli uzyskaliśmy na niej minimum 150 punktów (na 200 maksymalnie). Niestety, od wyniku egzaminu nie można się odwołać. Jedynie można poprosić o wgląd w swoją pracę pisemną. Z egzaminu sporządzany jest protokół, który Przewodniczący Państwowej Komisji Egzaminacyjnej przekazuje Ministrowi Sprawiedliwości. Ten z kolei niezwłocznie wydaje świadectwo potwierdzające nabycie uprawnień do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Oznacza to, że nabyliśmy uprawnienia tłumacza przysięgłego. Nie jest to jednak równoznaczne z tym, że możemy już wykonywać tłumaczenia poświadczone. Prawo do wykonywania tego zawodu uzyskamy po złożeniu ślubowania przed Ministrem Sprawiedliwości i wpisie na listę tłumaczy przysięgłych. Uroczyste zaprzysiężenie tłumaczy przysięgłych jest organizowane kilka razy do roku w Ministerstwie Sprawiedliwości, a informację o planowanych uroczystościach można uzyskać na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości (https://bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-i-ewidencje/tlumacze-przysiegli/aktualnosci). Obecnie najbliższe zaprzysiężenie tłumaczy przysięgłych jest wyznaczone na dzień 28 marca 2018 roku. Przed uroczystością zaprzysiężenia należy dostarczyć wymagane dokumenty:
Powyższe dokumenty trzeba złożyć na miesiąc przed wyznaczonym terminem ślubowania w Ministerstwie Sprawiedliwości lub wysłać pocztą na adres Ministerstwa (liczy się data stempla pocztowego). Dla przykładu – dokumenty do ślubowania wyznaczonego na 28.03.2018r. trzeba złożyć do 28.02.2018r. Podane w punktach: 1,2,4,7 formularze znajdują się w plikach do pobrania ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości.
Nie zdałem egzaminu – co dalej?
Jeśli nie udało Ci się zdać egzaminu na tłumacza przysięgłego, próby możesz ponawiać tyle razy, na ile wystarczy Ci sił i wytrwałości. Nie ma ograniczonego limitu ilości przystępowania do tego egzaminu. Egzamin jest trudny i wyczerpujący, a tak naprawdę nie ma przez Ministerstwo podanego zakresu tego egzaminu. Jako kandydat na tłumacza przysięgłego musisz być przygotowany, że na egzaminie może zdarzyć się tekst z każdej możliwej dziedziny specjalistycznej. Obawiam się, że bez wcześniejszej praktyki i doświadczenia w tłumaczeniu tekstów, zdanie tego egzaminu za pierwszym podejściem może być nie lada wyczynem.
Z opinii osób, które mają za sobą ten egzamin wynika, że zakres egzaminu to przede wszystkim zakres słownictwa prawniczego, obycia z tematyką, znajomość terminologii prawniczej. Można pokusić się o opinię, że kandydat na tłumacza przysięgłego powinien być absolwentem prawa i filologii.
Niestety, egzamin na tłumacza przysięgłego jest niezwykle trudnym egzaminem zawodowym. Od lat zdawalność tego egzaminu jest na poziomie ok.30% – 40%. Dla przykładu można posłużyć się opublikowanymi na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości wynikami egzaminów pisemnych. I tak:
Są to dane dotyczące wyników egzaminów pisemnych, które warunkują dopuszczenie do egzaminu ustnego. Brak jest danych jawnych o wynikach egzaminów ustnych, warunkujących zdany egzamin. W 2015 roku zostało wpisanych na listę tłumaczy przysięgłych języka angielskiego 42 nowych tłumaczy, w 2016 – 33, do sierpnia 2017 – 19.
Droga do nabycia uprawień tłumacza przysięgłego jest trudna i stresująca, a egzamin państwowy który trzeba zdać aby pracować w wymarzonym zawodzie bywa trudniejszy niż przewidywaliśmy i może wpływać demotywująco na nasze ambicje. Jednak jeśli naprawdę ten zawód jest dla Ciebie jedynym wymarzonym, nawet trudny egzamin nie będzie przeszkodą w osiągnięciu celu.
Tłumacze przysięgliKażdy doświadczony tłumacz wie, że jego praca to nie taka prosta sprawa. Niezależnie od
Egzamin na tłumacza przysięgłego od dawna stanowi ogromne wyzwanie dla młodych tłumaczy. Trudno się
Czy tłumacz przysięgły może odmówić tłumaczenia? Jeśli tak, to kiedy i w jakich konkretnych
Jesteśmy do Twojej dyspozycji
od poniedziałku do piątku od 7:00 do 19:00
Copyright © 2008-2024 SUPERTŁUMACZ®
Zastanawiasz się czy tłumaczymy teksty z Twojej branży lub na niszowy język? Skontaktuj się z nami! Pracujemy od poniedziałku do piątku od 07:00 do 19:00.
