Zanikające języki na świecie

Zanikające języki na świecie to interesujący i ważny temat. Dlaczego? Bo jak ktoś kiedyś powiedział – z każdym umierającym językiem odchodzi w mroki niepamięci kultura i historia ludzi. To proces, którego nie da się zatrzymać. Język słynnych Sumerów czy egipski należą już do przeszłości. Najbardziej popularne języki czy te, które mają największe znaczenie w edukacji, badaniach czy biznesie są dość często omawiane i raczej trudno znaleźć wśród nas kogoś, kto zaprzeczyłby temu, że angielski jest współczesnym Lingua Franca, a znajomość niemieckiego, rosyjskiego, hiszpańskiego czy chińskiego to dodatkowy atut na rynku pracy czy coś dającego o wiele większą swobodę w podróży. One maja się dobrze. A co z językami zagrożonymi? Fakty są takie, że do 2100 wymrze ponad 50% obecnie istniejących języków. Co kryje się za tym, że zanikające języki na świecie czeka wymarcie? Jakie są tego główne powody? Czy my, w tym Ty, mamy na to jakiś wpływ?

UNESCO: Prawie połowa języków świata zagrożona wymarciem

Interesuje Cię temat zanikających języków na świecie? Chciałbyś dowiedzieć się, ile języków czeka wymarcie? Czy istnieje jakiś sposób, aby uratować niektóre języki przed zanikiem? Według danych Ethnologue na świecie istnieje 7 117 tysięcy języków, ale niemal 86% populacji światowej posługuje się jedynie 23 językami, to one należą do większości. Są jednak miejsca na mapie świata, gdzie panuje ogromne zagęszczenie języków. Papua-Nowa Gwinea ma ich najwięcej na naszej planecie – wiedziałeś, że ludność zamieszkująca to drugie co wielkości państwo w Oceanii posługuje się aż 840 językami? Tuż za nią jest Indonezja – usłyszeć tu można 710 języków. Dalej znajduje się Nigeria – mieszkańcy tego kraju mówią w 524 językach. Jaka przyszłość czeka te języki? Czy będą zanikać jak wiele innych? UNESCO podaje, że prawie połowa języków świata jest zagrożona wyginięciem. Przypomnijmy; od 1950 roku znikło 250 języków. Które z nich będą kolejne?

W kontekście zanikających języków na świecie ważnym wydaje się troska o nasz język ojczysty. Czy wiesz, że od 1999 roku obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego, znany także jako Międzynarodowy Dzień Dziedzictwa Językowego? Brałeś w nim udział? Co roku obchodzony jest 21 lutego, także w Polsce. Warto pielęgnować swój język, jest on częścią historii o nas, naszej kulturze i historii. Co ciekawe istnieje również Europejski Dzień Języków. Wiedziałeś? Od 2001 roku 26 września mają miejsce jego obchody. Jaki jest jego cel? Zachęcenie mieszkańców Starego Kontynentu do nauki języków obcych oraz ukazywanie zalet różnorodności językowej.

Zainteresować Cię może również:

• „O wielojęzyczności słów kilka”
• „Poznaj z nami tajemnice starożytnych martwych języków”
• „Ile języków zna dobry tłumacz?”
• „Czy język angielski wyprze hindi?”

Wymierające języki na świecie

Dlaczego mamy tak wiele zagrożonych języków? Które z języków poważnie zagrożonych są na skraju wymarcia? Co sprawia, że jedne języki rosną w siłę, kiedy inne zanikają? Przyczyny wymierania języków są różne, główny powód to spadek liczby użytkowników, dla których konkretny język jest językiem ojczystym. Kiedy spada ilość osób, które się nim posługują, niektóre języki zaczynają zanikać i w bliższej lub dalszej przyszłości, prawdopodobnie mogą wyginąć. Do wymarcia wystarczy więc, że jest mniej rdzennych mieszkańców. Co jeszcze? Lingwista powie, że kolejnym powodem jest to, że języki zanikające na świecie, to takie, które nie mają formy pisemnej. Koniecznie trzeba podać, że aż 80% z języków, które są zagrożone własnie nie ma zapisu. Powodem wymierania jest także fakt, że w wielu przypadkach mowa o językach, który jest mniejszościowy. Problemem jest też to, że władają nimi zwykle osoby starsze, a wśród najmłodszych jest niewiele osób posługujących się nimi każdego dnia. Można też powiedzieć, że język angielski zwiększa swój zasięg kosztem innych języków. Stąd tak ważne jest zachowanie języków lokalnych, języków regionalnych, dialektów i innych.

Jak zauważa Ethnologue, „języki instytucjonalne są najmniej narażone na niebezpieczeństwo – zostały przyjęte przez rządy, szkoły, środki masowego przekazu i inne. Wiele z nich jest używanych jako drugie języki”. Patrząc na języki, które wręcz stoją w kolejce do wymarcia, nie ma tam urzędowych języków.

Atlas języków zagrożonych UNESCO stosuje pięciostopniową skalę języków zagrożonych. Dzieli je na zagrożone, zdecydowanie zagrożone, poważnie zagrożone, krytycznie zagrożone i wymarłe. Z kolei Czerwone księga zagrożonych języków UNESCO opracowała trzystopniowy system takiej oceny: potencjalnie zagrożone, zagrożone i poważnie zagrożone.

Które języki są zagrożone wymarciem? Według dostępnych danych są to 152 języki w Australii i Oceanii (w tym języki Aborygenów), 182 języki Indian amerykańskie, język wilamowski w Polsce, język khoisan w Afryce, liwoński na Łotwie czy języki lapońskie Szwecji Norwegii i Rosji.

Zanikające języki na świecie a Języki martwe

Jaka jest różnica pomiędzy zanikającymi językami, a tymi martwymi? Językiem martwym nazywa się dany język, który nie jest już używany przez zwartą grupą etniczną (tu nazywa się go językiem wymarłym) lub taki, którego użytkownicy są rozproszeni po świecie (w tym przypadku określa się go językiem nieżywym). Oba te kryteria spełnia łacina, która współcześnie używana jest przez Kościół katolicki. Z kolei przykładem języka martwego, który przywrócono ponownie do życia jest hebrajski. Zresztą jest on znakomitym przykładem, że rewitalizacja języka jest możliwa. Jak w ogóle było to możliwe? Wszystko zaczęło się od postaci Eliezera ben Jehudy. Był to człowiek, którego okrzyknięto „wskrzesicielem hebrajszczyzny”. Wbrew pozorom nie było tak łatwo. środowisko ortodoksyjne sprzeciwiało się temu. Dlaczego? Uważano bowiem, że hebrajski jest językiem świętych ksiąg. Jego wysiłki szybko jednak doceniono. Już w 1908 roku opublikował „Kompletny słownik antycznego i współczesnego języka hebrajskiego”. Współczesny hebrajski to nie tylko język urzędowy w Państwie Izrael (od chwili powstania Izraela w 1948 roku), ale i język judaizmu, nierozerwalnie związany z historią Żydów. Użytkownikiem języka hebrajskiego jest aktualnie ok. 5 milionów ludzi.

A które języki zaliczane są do tych wymarłych? Wymienić tu należy między innymi burgundzki, dalmatyński, egipski, etruski, języki kananejskie, pruski, sumeryjski, ugarycki czy wedyjski. Warto tu dodać, że język sumeryjski jest najstarszym znanym językiem zapisanym.

Zanikające języki na świecie: Jeden język światowy – angielski?

Zanikające języki na świecie należą do języków mniejszościowych i jak nie trudno się domyślić, użytkownicy języków mniejszościowych stanowią małe i wciąż zmniejszające się grupy. Na drugim krańcu są najpopularniejsze języki na świecie. Który z nich jest tym najbardziej popularnym? Istnieje na świecie języków ponad 7 tysięcy, ale to angielski jest współczesnym Lingua Franca. Według wyliczeń Ethnologue z 2020 roku ma 1,268 mld użytkowników! Jakie inne języki używane na świecie mogą pochwalić się również bardzo dużą ilością mówców? Na drugim miejscu jest mandaryński chiński (1,120 mld), a na trzecim miejscu znajduje się hindi (637 mln użytkowników). W pierwszej dziesiątce językowej świata są również: hiszpański, francuski, standardowy arabski, bengalski, rosyjski, portugalski, indonezyjski.

Angielski jest językiem światowym, językiem świata biznesu, nauki i edukacji, język jest używany przez studentów i podróżników oraz Internetu – wciąż ma tu silną pozycję. Należy do języków większości – przypomnijmy dane Ethnologue, które mówią o tym, że ponad połowa ludzkości na świecie mówi w 23 językach (ogółem jest ponad 7 tysięcy języków!), a język angielski jest tym, który obecnie króluje pod względem liczby użytkowników ojczystych i tych, dla których to drugi lub kolejny język. Językoznawcy podkreślają, że jeden język światowy to dla wielu osób ułatwienie w pracy, życiu i komunikacji, ale i zarazem zagrożenie dla tych języków, które mają niewielką liczbę mówców.