Akty stanu cywilnego: krótki poradnik dla tłumaczy przysięgłych

Jednym z częstszych zadań trafiających się tłumaczom przysięgłym, jest przełożenie odpisów aktów stanu cywilnego. Ponieważ zaś wykonywanie tego zawodu oznacza przyjmowanie na siebie odpowiedzialności za treść dokumentów, dobrze jest od czasu do czasu przypomnieć sobie cechy prawne tego ich specyficznego rodzaju. Pozwala to lepiej rozumieć ich funkcję, która jest o tyle istotna, że to właśnie akty stanu cywilnego są wyłącznym dowodem zdarzeń w nich stwierdzonych.

Poszukujesz wysokiej jakości tłumaczeń dokumentów? Zapytaj o wycenę!

Czym są akty stanu cywilnego?

Wbrew powszechnemu przekonaniu, urząd stanu cywilnego wydaje tylko odpisy aktów – one same, w postaci księgi, posiada jedynie USC. Jest to o tyle ważne, że stanowią one jedyny i wyłączny prawny dokument podający informacje o danej osobie, nie mogą więc być przekazywane komukolwiek, łącznie z wymagającymi ich instytucjami.

W Polsce mamy trzy rodzaje aktów stanu cywilnego:

• akt urodzenia;
• akt małżeństwa;
• akt zgonu.

Wszystkie są sporządzane przez kierownika urzędu stanu cywilnego. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy zdarzenie dotyczące obywatela polskiego zaszło za granicą – wtedy można przekazać informację o nim naszemu konsulowi, który z kolei poinformuje o nim USC. Taki ciąg zdarzeń najczęściej ma miejsce w przypadku zawarcia małżeństwa poza granicami kraju, bądź urodzenia się tam dziecka naszych rodaków.

Czytaj również:

• Programy w które warto zainwestować
• Kilka informacji na temat Wordfast
• 10 błędów native speakerów języka niemieckiego
• Niemieckie słowa które brzmią jak polskie

Co warto wiedzieć o aktach stanu cywilnego?

• Sytuację prawną człowieka określają cechy ściśle osobiste: płeć, wiek, stan zdrowia, zdolność do czynności prawnej, oraz właśnie stan cywilny.
• Wszystkie zdarzenia, które mają wpływ na stan cywilny, reguluje „Prawo o aktach stanu cywilnego”. Określa ono wszelkie sprawy związane z rejestracją urodzin, małżeństw oraz zgonów.
• Stwierdzenie stanu cywilnego danej osoby następuje zawsze wyłącznie na podstawie aktów stanu cywilnego, a w przypadku konieczności przekazania tych informacji w postaci dokumentu prawnego, wydawany jest ich odpis.
• Stan cywilny jest zawsze jednolity. Zgodnie z tą zasadą, każdy akt musi określać konkretny stan danego człowieka. Nawet w przypadku przysposobienia, dokonywana jest po prostu odpowiednia korekta w dokumentach – ale nie zmienia to w żaden sposób powyższej reguły.
• Stan cywilny jest dobrem osobistym i powoduje powstanie konkretnych praw człowieka. Określają one na przykład relację danej osoby w stosunku do członków jej rodziny.
• Prawa wynikające ze stanu cywilnego są niezbywalne, mają charakter niemajątkowy oraz są skuteczne „erga omnes” – wobec wszystkich.
• Wszystkie zdarzenia kształtujące lub ustalające stan cywilny muszą być wpisane do akt. W związku z tym na organach państwowych ciąży obowiązek zawiadomienia urzędu stanu cywilnego o każdej tego typu sytuacji.
• Rejestracja stanu cywilnego jest częścią porządku w administracji i służy identyfikacji poszczególnych członków społeczności. Dzięki niej USC posiada zawsze dane źródłowe o urodzeniach, małżeństwach, zgonach.

Zgodnie z „Prawem o aktach stanu cywilnego”, to właśnie księgi USC stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych. Podważenie ich zgodności z prawdą wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego (art. 4 PoASC). Stąd w przypadku na przykład zmiany płci przez obywatela polskiego, konieczne jest angażowanie sądu w stwierdzenie błędnego jej określenia w księgach urzędu stanu cywilnego – dopiero po wyroku możliwa jest korekta informacji i dostosowanie jej do stanu faktycznego.

Tłumaczenia aktów stanu cywilnego: kiedy bywają potrzebne?

Najczęściej klienci zgłaszają się po taki przekład:

• w celu zawarcia małżeństwa za granicą, co wymaga udowodnienia, że są stanu wolnego;
• potwierdzenia oświadczeń o uznaniu ojcostwa;
• zgłoszenia w polskim USC informacji o zdarzeniach, które zaszły za granicą: narodzinach, ślubie bądź zgonie obywatela polskiego.

Tłumacz przysięgły, dokonując przekładu na przykład odpisu aktu małżeństwa, sporządza dokument prawny. Potwierdza tym samy fakty w nim stwierdzone, a więc również bierze na siebie odpowiedzialność za treść przełożonego aktu.