Menu
W jednym z kawałów synek pyta mamę: „kiedy umarło Morze Martwe?”. Nie jest ono tak głupie, jak mogłoby się to wydawać, bo równie dobrze można zapytać, kiedy umarły martwe języki? Więc jak to z nimi jest? Dlaczego języki wymierają? I czy w ogóle mają jakiekolwiek miejsce w przyszłości skoro ich sama nazwa wskazuje, że są wymarłe…? Na te i inne pytania postaramy się dziś odpowiedzieć, aby przybliżyć ten temat.
Dane te są porażające, ponieważ oznacza to, że wraz z nimi zaczną wymierać kultury i historia z nimi związane.
A co to w ogóle tak naprawdę znaczy – języki wymarłe? Najkrócej mówiąc, to takie języki, które nie są używane już ani w formie pisemnej, ani ustnej. Co więcej, wymarłe języki świata są oznakowane znakiem krzyża, stąd czytając różne publikacje łatwo zorientować się, że mamy z nimi akurat do czynienia.
Czytaj również:
Wymieranie języków jest procesem bolesnym dla kultury i historii, a także dla ludzi, którzy kiedyś nimi się posługiwali i zapewne widzieli w nich część swojej spuścizny.
Chcielibyśmy zacząć od łaciny. Można odnaleźć ją na liście języków wymarłych. Patrząc jednak na definicję wymarłych języków świata (przedstawiliśmy ją wcześniej) logicznie patrząc na sprawę nie można jej zaliczyć do tej grupy. Czy jednak nauka języków wymarłych wyraża odmienny pogląd na ten temat. Sprawdźmy.
Problem z łaciną…
Chyba nikt nie chce uczyć się języka, za pomocą którego nigdy nie będzie mógł porozmawiać z żywą osobą. Z tego powodu tak dużo licealistów narzeka na konieczność przyswajania łaciny. Czy ten język rzeczywiście jest martwy, czy żyje dlatego, że używa się wyrażeń wziętych wprost z łaciny?
Gdy bliżej się mu przyjrzymy, to zauważymy, że nie jest ona wcale martwa.
Czy o języku, który jest stosowany przez miliony ludzi nauki można powiedzieć, że jest wymarły? Pozostawiamy to Twojej ocenie.
Moim zdaniem, tłumacz tekstów technicznych powinien przynajmniej znać przysłowia i aforyzmy w tym języku. Nigdy nie wiadomo, czy takie zdanie nie zostanie napisane przez autora tekstu. Poza tym łacina to język, z którego wywodzi się wiele słów, a jeśli chcesz dobrze tłumaczyć, poznaj przynajmniej cząstki słowotwórcze, które z niej pochodzą. Znajdziesz je na przykład w Wielkim Słowniku Poprawnej Polszczyzny.
Wymarłe języki świata to także język Hunów. O tym plemieniu, które podbiło niemal całą Europę i znaczną część Azji, słyszał każdy uczeń w Polsce. Skoro ich panowanie miało tak ogromny zasięg, siłą rzeczy musiało oznaczać, że język Hunów był niezwykle rozpowszechniony na świecie.
Według językoznawców, znacznie różnił się od języka, którym posługiwano się w innych krajach. Nie wiadomo dokładnie, jakiego dialektu używało to wojownicze plemię, gdyż nie zachowały się żadne świadectwa na ten temat.
Wymieranie języków jako proces dotknęło także język Hunów, wymarł wraz z odejściem osób, które nim mówiły i nie miał prawie żadnego wpływu na kulturę. Tym samym mamy tu między wierszami zawartą odpowiedz na pytanie, które możesz mieć: dlaczego języki wymierają? Niestety z chwilą, kiedy odchodzi z tego świata ostatni użytkownik jakiegoś języka, ten umiera.
Nauka języków wymarłych odnotowuje jedynie 3 słowa, które mogły być przejęte z tego języka – dwa dotyczą napojów alkoholowych (medow i kamos), natomiast trzeci to strava, odpowiednik naszej stypy.
Etruskowie zamieszkiwali zachodnią część dzisiejszych Włoch i ich język musiał przez cały czas konkurować z wszechobecną łaciną. Według źródeł, ostatnią osobą, która władała tym językiem był upośledzony na ciele Klaudiusz. Jego bratankiem był Kaligula.
Ten język podobnie nie pozostawił zbyt wielu śladów ani na świecie, ani w rejonie, w którym był popularny przed wiekami. Znaleziono też bardzo mało informacji napisanych tym dialektem – jednym z najdłuższych tekstów był Liber Linteus o długości 1300 słów. Okoliczności jego znalezienia są niecodzienne – był pocięty na paski i użyty do … owinięcia mumii. Jeszcze jednym przykładem zachowania języka etruskiego jest złota tabliczka Pyrgi, tekst zapisany przez Fenicjan w języku Etrusków i punickim.
Mimo że Etruskowie nie byli tak wojowniczym plemieniem, jak Hunowie, z ich językiem stało się dokładnie to samo. Po prostu nikt nie chciał z niego korzystać i wymarł wraz z otruciem Klaudiusza zupą z muchomorów. Tu również brak użytkowników języka jest odpowiedzią na pytanie o to, dlaczego języki umierają. A wymierają, kiedy kończą się pewne światy, odchodzą ludzie, dla którym ten był ich językiem ojczystym.
Globalizacja sprawia, że wolimy uczyć się modnych języków, a te mniej popularne są zapominane. Według lingwisty Johna McWhortera, około 90% języków, które są używane dzisiaj, po prostu zaniknie do roku 2109 (to jeszcze bardziej bolesne przypuszczenia niż inne teorie, które wcześniej przedstawiliśmy).
McWhorter wcale nie wyraża niepokoju z tego powodu i twierdzi, że jeśli nie ma kultury, która wytworzyła dany język, to i sam język staje się niepotrzebny. Według autora nie należy uczyć dzieci tych języków, które będą wkrótce martwe.
Na pewno podniosą się głosy, że należy bronić kultury i kultywować tradycję. Nauka lokalnego języka nie może się odbywać tylko z kwestii estetycznych. W tym przypadku trzeba brać pod uwagę również popyt i podaż – jeśli nauka nie ma żadnej wartości, to lepiej uczyć się czegoś, co daje nam szanse. Nieznajomość angielskiego odcina takie osoby od zasobów kultury i nauki, której nigdy nie uda się im poznać w rodowitym języku.
Jest jednak druga strona medalu. Brak użytkowników jest powodem tego, dlaczego języki umierają, ale znajomość niektórych z nich to „dostęp” do skarbnicy wiedzy o przeszłości. W oczach niektórych być może jest to sztuka dla sztuki, ale o tym czy dany język ma znaczenie, najlepiej, aby każdy z nas zadecydował samodzielnie.
University of Oxford, znany również jako Oksford, to jedna z tych uczelni, która jest
Republika Federalna Niemiec – jeden kraj, jeden język? Republika Federalna Niemiec, postrzegana często jako
Geneza różnych przesądów jest mniej lub bardziej znana. Przykładowo, skąd zła sława piątku trzynastego?
Jesteśmy do Twojej dyspozycji
od poniedziałku do piątku od 7:00 do 19:00
Copyright © 2008-2024 SUPERTŁUMACZ®
Zastanawiasz się czy tłumaczymy teksty z Twojej branży lub na niszowy język? Skontaktuj się z nami! Pracujemy od poniedziałku do piątku od 07:00 do 19:00.
