Czy tłumaczenie jest aktem komunikacji językowej?

Czy tłumaczenie jest aktem komunikacji językowej? W literaturze branżowej funkcjonuje opinia, że tłumaczenie jest tak naprawdę specyficznym rodzajem komunikacji. Przekład, jako pośredniczenie w wymianie informacji, stanowi w związku z tym bardzo ważny element relacji nawiązywanej między nadawcą i odbiorcą, autorem a czytelnikiem. Bardzo ważne jest, żeby tłumacz miał pełną świadomość tego faktu, wyznacza on bowiem jego główną rolę w procesie komunikacji międzynarodowej. Dziś odpowiadamy na pytanie: akt komunikacji – co to jest?

Akt komunikacji językowej: Wspólnota językowa i komunikacyjna

Akt komunikacji – co to jest? Najprościej mówiąc, to akt mowy. Innymi słowy, próbując możliwie najbardziej zwięźle odpowiedzieć na pytanie: co to jest akt komunikacji, należy zaznaczyć, że jest to wykorzystanie określonego wypowiedzenia przez danego użytkownika w ściśle określonej sytuacji komunikacyjnej.

Bez względu na dziedzinę przekazanie każdego komunikatu stanowi nawiązanie konkretnej relacji między jego nadawcą i odbiorcą.

Podobnie jest w przypadku tłumaczenia – osoba wypowiadająca konkretną informację, ma pewien cel i intencję oraz oczekuje odpowiedniej reakcji odbiorcy.

Żeby jednak ten cel mógł zostać zrealizowany, rozmówcy posługują się zwykle zarówno komunikatami werbalnymi, jak i mową ciała, i mimiką. Starają się go więc dostosować do sytuacji, ale też swoich wzajemnych wyobrażeń i oczekiwań.

Czytaj również:

• Jak wybrać dobre biuro tłumaczeń?
• Jak wygląda praca w biurze tłumaczeń?
• Ceny tłumaczeń w Polsce

Schemat aktu komunikacji

Schemat komunikacji językowej wygląda w następujący sposób:

NADAWCA → CEL → ODBIORCA → REAKCJA

Schemat aktu komunikacji:

NADAWCA (CEL) + ODBIORCA (REAKCJA) = TOŻSAMOŚĆ WSPÓLNOTY KOMUNIKACYJNEJ

Jak więc widzimy, akt komunikacji językowej musi mieć nadawcę i odbiorcę.

Najważniejsze jest to, że aby mówić o pojęciu wspólnoty komunikacyjnej, jej uczestnicy nie muszą należeć do tej samej grupy językowej. Cechą, która ich łączy, może być równie dobrze ten sam obszar kulturowy, wykonywany zawód, przedział wiekowy czy pochodzenie regionalne.

Akt komunikacji językowej – schemat. Tutaj warto zwróć uwagę na pewną rzecz, którą doskonale ilustruje sytuacja, w której dwoje ludzi, choć rozmawia miedzy sobą tym samym i znanym nam językiem, mówi w taki sposób, że jest to dla nas kompletnie niezrozumiałe. Rozumiemy znaczenie poszczególnych słów, nie potrafimy jednak odtworzyć pewnych kontekstów i znaczeń. Mimo tego jednak, wszyscy tworzymy wspólnotę komunikacyjną i językową.

Elementy aktu komunikacji: Tłumacz jako ogniwo komunikacji między ludźmi

Jak widać na powyższym przykładzie, każdy komunikat może zawierać zarówno informacje swobodnie zrozumiałe dla wszystkich, jak i rozmaite aluzje czy niedomówienia. Ich znaczenia nie można odnaleźć bezpośrednio w tekście. W tym kontekście mówimy więc o intertekstualności, która jest bardzo ważna zwłaszcza w tłumaczeniach literackich.

Zauważyć należy, że sam komunikat jest elementem określonej sytuacji, rozmowy, otoczenia. Tworzy on konkretne konteksty i jest nieodłączną częścią procesu porozumiewania się między ludźmi.

Wszystko to pokazuje, że akt komunikacji językowej musi spełnić wiele wymogów, aby doszło do komunikacji.

Model aktu komunikacji: Tłumaczenie specyficznym rodzajem komunikatu językowego

Koncepcje dotyczące tematu akt komunikacji opracowało wielu badaczy. Wśród nich można wymienić np. Karla Buhlera, J.L. Austina czy Romana Jakobsona.

Wymaga od osoby dokonującej przekładu nie tylko analizy samych słów, zdań i akapitów, ale także celów nadawcy oraz reakcji odbiorców. Można więc spokojnie powiedzieć, że tłumaczenie jest swoistym pośrednictwem w komunikacji nadawca – odbiorca w sytuacji, kiedy nie występuje między nimi wspólnota językowa.

Nakłada to odpowiedzialność zawodową związaną zarówno z przekazaniem intencji zleceniodawcy, jak i upewnieniem się co do tego, że odbiorca otrzyma komunikat o tym samym, jasnym dla niego znaczeniu.

Mamy nadzieję, że tym krótkim artykule wyjaśniliśmy Ci choć trochę, co to jest akt komunikacji /akt komunikacji językowej. A teraz po prostu spożytkuj tę wiedzę!