Czym jest pamięć tłumaczeniowa i do czego można ją wykorzystywać?

Czym jest pamięć tłumaczeniowa i do czego można ją wykorzystać? Jako klient biura tłumaczeń czy tłumacza-freelancera dobrze, abyś zadbał o swoją wiedzę. Tym bardziej, że jest to temat, który powinien być znany każdej osobie i firmie, która regularnie wykonuje duże ilości przekładów o podobnej tematyce. Na pewno nie da się przejść obojętnie obok tego, że można zrobić coś nie dość, że szybciej, to oszczędniej. Sprawdźmy więc, o co w tym chodzi i jakie korzyści będziesz miał z korzystania z pamięci tłumaczeniowej.

Co to jest pamięć tłumaczeniowa?

Pamięć tłumaczeniowa to pojęcie nieobce zawodowemu tłumaczowi, ale dla laika pojęcie to może być w ogóle nieznane lub znane jedynie ze słyszenia. Pod tym pojęciem kryje się anglojęzyczna nazwa translation memory, znana również jako TM. Czym jest i do czego służy? Jest to coś w rodzaju bazy danych, która składa się z rekordów składających się przynajmniej z dwóch wersji językowych konkretnego fragmentu tekstu (zwykle mowa jest o zdaniu). Zazwyczaj mamy do czynienia z nią w formie pliku lub plików oprogramowania typu CAT (Computer-Assisted Translation, czyli tłumaczenie wspomagane komputerowo). Warto podkreślić, że pamięć tłumaczeniowa nieustannie się powiększa podczas przekładania procesu tłumaczenia nowych tekstów. Im lepsza baza danych, tym lepsze efekty (format takich baz danych zazwyczaj ma postać pliku tekstowego lub uniwersalnego TMX, czyli translation memory exchange). Dla tłumacza to oszczędność czasu i wysiłku, kiedy ma się do czynienia z podobną tematyką czy materiałami o dużym stopniu powtarzalności. Jak to możliwe? W trakcie przekładu baza automatycznie wyszukuje fragmenty, które mogą się przydać i zostać ponownie wykorzystane. Ogromną zaletą jest to, że pamięć tłumaczeniowa pomaga zachować spójność terminologii, nawet stylu!

Czytaj również:

• William Tyndale – tłumacz Biblii na język ludu
• Współpraca z biurem tłumaczeń języka angielskiego
• Wyczerpanie prawa do wprowadzenia utworu do obrotu
• Wymierające języki

Jak działa pamięć tłumaczeniowa i gdzie znajduje zastosowanie?

Działanie pamięci tłumaczeniowej związane jest z czymś, co nosi nazwę segmentów dwujęzycznych. Innymi słowy – TM opiera się na zachowaniu zdań w języku źródłowym, a także ich odpowiedników przetłumaczonych na dany język docelowy. Translation Memory gromadzi w jednym miejscu wszystkie wcześniej wykonane tłumaczenia. Ponadto gromadzi glosariusze – słownik terminów dla danej branży czy dziedziny lub tematu. Innymi słowy, w jednym miejscu masz dostęp do typowych, charakterystycznych dla danej branży terminów. To nie wszystko! Najlepsze w tym jest to, że podczas nowego tłumaczenia wykorzystuje to do stworzenia nowej treści. Można powiedzieć, że te powtarzające się elementy są czymś w rodzaju wzorca, który TM wykorzystuje przy każdej nadarzającej się okazji.

Zalety pamięci tłumaczeniowej

Kiedy chcesz przetłumaczyć dużo treści o podobnej terminologii czy materiały, w których powtarzają się podobne tematy i treści? W takim razie pamięć tłumaczeniowa jest dla Ciebie!

Jakie zalety ma translation memory?

• Przyspiesza proces tłumaczenia – zamiast po raz kolejny przekładać treści przetłumaczone wcześniej, możesz skorzystać z pamięci tłumaczeń. Zyskasz na czasie, oszczędzisz czas i pracę, a do tego znacząco wzrośnie tempo Twojej pracy!
• Budowanie pamięci terminologicznej na podstawie wcześniejszych tłumaczeń. Wykonujesz tłumaczenie pisemne i zdobywasz stale pamięci. Kiedy zdania, które regularnie się powtarzają są zapisane w TM, za każdym razem, kiedy będziesz wykonywać tłumaczenie tekstu o podobnej tematyce i terminologii, przekład będzie Ci automatycznie „podsuwany”.
• Wyeliminowanie błędów terminologicznych.
• Spójność stylistyczna – na pewno Twoi odbiorcy, klienci czy czytelnicy docenią to, że mówisz do nich w pewien określony sposób zamiast za każdym razem wysuwać komunikaty nieustannie o innym zabarwieniu.
• Translation Memory przydaje się również dla biur tłumaczeń, firm i organizacji, których materiał źródłowy jest regularnie podobny. Weźmy taki przykład: masz przełożyć akt urodzenia czy dowód rejestracyjny samochodu. Za każdym razem tłumacz pracuje tak naprawdę z tym samym dokumentem, różnią się tylko dane osobowe, daty czy pieczątki. Innymi słowy, detale. W takiej sytuacji TM jest świetną pomocą i przyspieszeniem pracy z bardzo powtarzalną treścią.
• Lepsza jakość przełożonych materiałów.
• Można tłumaczyć więcej treści.
• Korzyści z niej mają nie tylko tłumacze, ale i klienci.

Różne formaty pamięci tłumaczeniowej – na co się zdecydować?

Każdy tłumacz ma swoje zdanie na temat tego, co przynosi najlepsze efekty. Można jednak wyróżnić kilka narzędzi CAT, które cieszą się popularnością. Wśród nich są: SDL Trados, MemoQ, XTM czy DejaVu.

Bez wątpienia najbardziej popularnym narzędziem do komputerowego wspierania tłumaczeń jest tu wymieniony SDL Trados Studio. Jego zwolennicy twierdzą, że jest to nieodłączny element pracy każdego zawodowca. Nie da się ukryć, że oprogramowanie jest na rynku od ponad 30 lat i w tym czasie zgromadziło kilkaset tysięcy użytkowników. Jego plusy to: obsługa najpopularniejszych formatów plików, aktywne fora dla użytkowników czy duża liczba dodatków.

Inna opcja, to również wspomniany wcześniej, MemoQ. To oprogramowanie CAT dynamicznie rozwija się w ostatnim czasie. Tłumacze pracujący z TM cenią sobie w nim intuicyjność oraz prostota użytkowania. Uproszczone kwestie w formatowaniem plików, a także wbudowane QA, które stoi na straży najwyższej jakości.

Niezależnie od wyboru warto zwrócić uwagę na to, ile chcesz wydać na TM, do czego jest Ci potrzebna pamięć tłumaczeniowa czy jakie są Twoje priorytety. Choć Trados jest ceniony przez wielu tłumaczy na początku warto zaznajomić się z tym wszystkim, co aktualnie oferuje rynek.