Kolokacje językowe w pigułce

Kolokacje językowe w pigułce. Czym są kolokacje językowe? Dla osób uczących się dopiero języka obcego, kolokacje są sprawą bardzo wygodną. Stanowią one po prostu najczęściej spotykane połączenia wyrazów w danym języku – umożliwiają więc nauczenie się poprawnego użycia nie tylko całych fraz, ale i kontekstu, w jakim dane połączenie występuje. Zawodowy tłumacz jednak napotyka często kolokacje, które nie są tak proste, jak te z języka potocznego, ale musi sobie z nimi odpowiednio poradzić.

Co to są kolokacje: zestawienia wyrazów charakterystyczne dla języka

Niewątpliwie jednym z częstych zjawisk, które na swojej drodze spotyka tłumacz jest właśnie kolokacja. To związek wyrazowy, który występuje w określonym języku jako charakterystyczne dla niego połączenie. Kolokacje językowe stanowią związki łączliwe, o znacznej spójności, których składniki nie uległy leksykalizacji. Stosowanie określonych kolokacji w danej sytuacji jest niejako obligatoryjne, wymagane normą językową.

Przykładowo – kolokacje angielski – w tym języku są takim związkiem wyrazowym jest „take a photo”, dosłownie znaczące „wziąć zdjęcie”, a używane w znaczeniu „zrobić zdjęcie”. Gdybyśmy spróbowali do osoby anglojęzycznej powiedzieć, zgodnie z zasadami naszego języka, na przykład „make a photo”, zapewne musiałaby się ona mocno zastanowić, co właściwie mamy na myśli. Dzięki przytoczonym przykładom łatwiej nam pojąć, czym są kolokacje. Mogą występować pod różnymi postaciami, jako związki różnych składników mowy.

Kolokacje w języku polskim – przykłady:

• dobry humor (przymiotnik z rzeczownikiem);
• iść na kompromis (czasownik z rzeczownikiem);
• organ administracji (rzeczownik z rzeczownikiem).

Szukając odpowiedzi na to, czym są kolokacje, należy pamiętać, że ich użycie w języku ma znaczenie stereotypowe. Kolokacje językowe stosowane są często bezrefleksyjnie i odruchowo, ponieważ jesteśmy z nimi po prostu „osłuchani” od dziecka. Podobne związki wyrazowe jednak, tak samo oczywiście i automatycznie wypowiadane przez obcokrajowca, dla nas wcale tak proste i zrozumiałe nie są.

Czytaj również:

• Ceny tłumaczeń w Polsce
• Praca jako tłumacz freelancer
• Międzynarodowy Dzień Tłumacza

Kolokacja a związek frazeologiczny

Co do zasady, kolokacja jest rodzajem związku frazeologicznego. Niestety nie jedynym, co czasami nastręcza pewnych problemów, ponieważ podział jest tu nieostry. Do frazeologizmów należą zarówno idiomy (zwroty przenośne, np. „zrobić w balona”), jak i kolokacje (zestawienie wyrazów mające określone znaczenie, choć nie dosłowne, np. „odnieść zwycięstwo”).

Kolokacje językowe. Co tłumacz powinien wiedzieć o kolokacjach?

Ucząc się dowolnego języka, niezależnie w jakim celu, napotykamy na takie, które tłumaczone dosłownie stają się zabawnym zlepkiem nic nieznaczących słów w języku polskim. W oryginalnym natomiast są ważną częścią wypowiedzi. To właśnie może czasami stanowić problem w procesie translacji. Kolokacje i ich przykłady są bowiem specyficzne dla jednego systemu językowego i mogą stanowić swoistą pułapkę czyhająca na tłumacza.

Zarówno profesjonalista, jak i osoba rozpoczynająca dopiero swoją przygodę z przekładami, muszą być szczególnie wrażliwi na występowanie kolokacji w tekście – np. kolokacje i język angielski to obszar, w którym powinien być biegły profesjonalista pracujący w parze polski – angielski. Ważne: sama znajomość automatyczna danego słowa nie wystarcza do tego, aby się nim płynnie posługiwać w różnych sytuacjach i kontekstach. Nie można odwzorowywać rodzimych kolokacji na język docelowy bez uprzedniego sprawdzenia, czy taki zwrot w ogóle w nim występuje.

Kolokacja, co to znaczy dla tłumacza? Kolokacja, co to znaczy? Stawialiśmy to pytanie już wiele razy. Dlaczego? Uchwycenie wszystkich ważnych aspektów jest bardzo ważne, aby w pełni zrozumieć ich istotę. Poruszanie się w obszarze angielski i kolokacje wymaga innej wiedzy niż hiszpański i kolokacje, ale to naturalne – w końcu tłumacze mają swoje specjalizacje. Jest stypizowanym związkiem wyrazowym w obrębie danego języka, i tu właśnie tkwi podwójna trudność dla tłumacza: musi on jednocześnie uważać zarówno na kolokacje rodzime, jak i obce – np. angielski kolokacje.