Polonizmy w języku niemieckim

Wiesz, ile osób posługuje się językiem polskim? Według różnych danych jest to od 39 do 48 milionów ludzi. W skali globalnej nie jest to oszałamiająca liczba, ale też i całkiem spora grupa użytkowników. Dla porównania dodajmy, że obecnie numerem jeden na naszej planecie jest angielski (1,268 miliarda), a zaraz po nim są chiński mandaryński (1,120 miliarda) oraz hindi (637 miliona). Ludwig Wittgenstein mawiał: „granice mojego języka są granicami mojego świata”. Zachęcamy do nauki języków obcych, ale i do bliższego oraz głębszego poznawania polszczyzny. Bo jak twierdził Johann Wolfgang von Goethe „kto nie zna języków obcych, nie wie nic o własnym”. A Ty, ile wiesz o swoim języku ojczystym? Chcesz rozwijać polski i jednocześnie niemiecki? Nasz dzisiejszy temat – polonizmy w języku niemieckim – przygotowaliśmy z myślą o Tobie. Jeśli jednak interesuje Cię nie tylko nauka niemieckiego, ale i zawodowe tłumaczenia z i na niemiecki, być może jest to dobry moment, aby poszukać odpowiedniego fachowca.

Czy język polski miał jakikolwiek wpływ na inne języki?

Słyszałeś nazwisko Hieronim Wietor? Uznaje się go najwybitniejszego z polskich drukarzy pierwszej połowy XVI wieku. Wspominamy postać tego sławnego drukarza, ponieważ to właśnie on powiedział kiedyś: „Nie mogę się temu wydziwić, gdyż wszelki inny naród język swój przyrodzony miłuje, szyrzy, krasi i poleruje, czemu sam polski naród swym gardzi i brząka, który mógłby iście, jako słyszę, obfitością i krasomową z każdym innym porównać. Ile ja rozumieć mogę z ludzi, nie inna przyczyna tego, jeno przyrodzenie polskie, które ku obcym, a postronnym obyczajom, sprawom, ludziom i językom skłonniejsze jest niźli ku swym własnym”. Polszczyzna jest piękna, nie zapominajmy o tym. Mamy wielu utalentowanych poetów i pisarzy, którzy zapisali się nie tylko na kartkach polskiej literatury, ale i światowej. Wystarczy wspomnieć takie postacie, jak chociażby Wisława Szymborska, Czesław Miłosz, Witold Gombrowicz czy Stanisław Lem.

A odpowiadając na pytanie stanowiące tytuł tego akapitu – czy język polski miał jakikolwiek wpływ na inne języki? – tak. Przykłady polonizmów znajdziesz nie tylko w niemieckim, ale i w angielskim, rosyjskim czy ukraińskim. W taki sposób powstało właśnie:

• niemieckie „dalli!” („pospiesz się”) od polskiego „dalej”
• angielskie „Czech” od polskiego słowa „Czech”
• czy rosyjskie ” быдло” od polskiego „bydło”

Lektura tych artykułów też Cię zainteresuje:

• „Germanizmy w języku polskim”
• „Najbardziej potrzebne języki obce na rynku pracy”
• „Najlepsze kanały na YouTube do nauki języka niemieckiego”
• „Dlaczego w niemieckim są tak długie słowa?”
• „Jak zostać tłumaczem freelancerem?”

Polonizmy w języku niemieckim: Język niemiecki, a może… języki niemieckie?

Choć wiele osób powie „język niemiecki” to tak naprawdę mamy „języki niemieckie”. W tej chwili możesz zapytać: ale jak to? Po kolei. Niemiecki należy do zachodniej grupy języków germańskich. W omówieniach lingwistycznych znajdziesz informację, że jest to tak naprawdę grupa kilku języków zachodniogermańskich. Zalicza się do nich: alemański, bawarski, górnofrankijski, środkowofrankijski, wschodniośrodkowogórnoniemiecki i dolnoniemiecki. Z kolei tak zwany Standard Hochdeutsch, czyli standardowy język niemiecki, opiera się na Biblii Marcina Lutra, ta z kolei bazuje na języku mówionym z terenów Górnej Saksonii i Turyngii. Obecnie ma około 132 milionów użytkowników w Niemczech i na całym świecie, w tym między innymi w USA, Argentynie, Rosji, Kazachstanie, Wielkiej Brytanii, na Węgrzech czy w Izraelu lub Namibii.

Polonizmy w języku niemieckim

Polonizm w języku niemieckim? Jeśli dobrze znasz słownictwo niemieckie być domyślasz się, które słowa to zapożyczenia z polskiego, choć nie każda osoba ucząca się niemieckiego ma tego świadomość. Przypomnijmy tylko, że pod terminem polonizm kryje się jakiś element językowy zapożyczony z języka polskiego, który funkcjonuje w innym języku, na przykład w języku angielskim, czeskim, ukraińskim czy takim jak francuski.

Do zapożyczeń z języka polskiego funkcjonujących w niemieckim zaliczyć można na przykład:

• wspomniane już wcześniej „dalli” znane też w formie „dalli, dalli!” – pochodzi od polskiego słowa „dalej”. W niemieckim oznacza „pospiesz się”
• „Grenze” – pochodzi od polskiej „granicy”. Będąc w Niemczech możesz więc usłyszeć na przykład „alles hat seune Grenzen” („wszystko ma swoje granice”) czy „de Grenze zu/mit Polen” („granica z Polską”)
• „Gurke” – jeden z najbardziej rozpoznawalnych polonizmów w niemieckim. Wyraz ten wziął się od polskiego „ogórka”
• „Kumt” – od polskiego „chomąta”. A co to w ogóle jest to „chomąto”? Jest to rodzaj jarzma (uprzęży) do zaprzęgania bydła pociągowego, które służyło do ciągnięcia wozu czy pługa. Co ciekawe, wynaleziono je w Chinach około I wieku p.n.e.
• „Peitzker” – od słowa „piskorza” (gatunek słodkowodnej ryby)
• „Quark” – od „twaróg”. W niemieckim usłyszeć możesz „er regt sich über jeden Quark auf” („on denerwuje się z byle powodu”)
• „Zeisig” – od polskiego „czyżyka”
• „Konik” – od „konika polskiego”
• „Stieglitz” – od „szczygła”

Popularność języka niemieckiego na świecie

A czy niemiecki wciąż ma silną pozycję na świecie? Według statystyk opublikowanych na stronie Ethnologue wynika, że jest 12. językiem świata pod względem liczby użytkowników. To z tych danych wynika, że 132 miliony ludzi w Niemczech i w innych krajach mówi własnie w języku naszych zachodnich sąsiadów. Bez wątpliwości, niemiecki jest językiem, który warto znać. Ciekawostka jest taka, że prawdopodobnie to właśnie w Polsce jest najwięcej osób, które się go uczą. Nietrudno domyślić się powodów – bliskość granicy, możliwości edukacji i pracy,

Dlaczego warto uczyć się niemieckiego?

Jest wiele dobrych powodów do tego, aby uczyć się niemieckiego, Ty możesz mieć swój. Ktoś uczy się języków naszych wschodnich sąsiadów, ponieważ planuje w przyszłości kilkumiesięczną podróż po tych krajach i chce samodzielnie porozumieć się z jego mieszkańcami. Ktoś może uczyć się niemieckiego należącego do rodziny języków germańskich ze względu na fakt, że zamierza wyemigrować do tego kraju. To są takie dość oczywiste i częste powody, dla których Polacy decydują się na naukę tego języka obcego. Oczywiście nie można zapominać o tym, że niemiecki to wciąż znaczący język w CV – wielu pracodawców w Polsce czy w Europie poszukuje pracowników, którzy się nim posługują. Z ciekawostek o języku w tym kontekście dodamy, iż wedle wielu statystyk wynika, że jest to jeden z najważniejszych języków obcych na polskim rynku pracy, dlatego warto przygotować profesjonalne tłumaczenie cv na niemiecki. Na pewno przydaje się uczniom i studentom, badaczom czy każdej osobie, która zamierza nawet czasowo zamieszkać w Niemczech. Oprócz tego ogólnie nie może umknąć Ci to, że nauka języka obcego zawsze wyjdzie Ci na zdrowie. Naukowcy udowodnili, że działa ona niezwykle korzystanie na nasz mózg. Do tego jesteśmy bardziej otwarci i mamy lepszą samoocenę. Nie możesz zapomnieć o tym, że jeśli interesuje Cię niemiecka kultura to język ten da Ci do niej dostęp – będziesz mógł czytać książki w oryginalne, słuchać i rozumieć ulubione piosenki czy pójść do teatru w Niemczech i mieć przyjemność ze spektaklu wynikającą nie tylko z obcowania ze sztuką, ale z faktu, że wszystko rozumiesz. Poza tym jeszcze nikomu nie zaszkodziło nauczyć się języka obcego – jakby nie patrzeć to atut, a dla Ciebie świadomość, że udało Ci się to zrobić!