Germanizmy w języku polskim

Tłumaczenia z niemieckiego lub na niemiecki pokazują, że germanizmy w języku polskim są obecne już od dawna. Znawcy języka polskiego mówią, że pierwsze wielkie pożyczki językowe pochodzą z XIII wieku. Warto wiedzieć, które słowa i wyrażenia to zapożyczenia z języka niemieckiego po to, aby lepiej znać swój ojczysty język polski. Jak mawiał Ludwig Wittgenstein: „gra­nice mo­jego języ­ka są gra­nica­mi mo­jego świata”. Geoffrey Willans z kolei był zdania, że „nigdy w pełni nie zrozumiesz jednego języka, dopóki nie zrozumiesz co najmniej dwóch”. Z kolei Roger Bacon twierdził: „znajomość języków jest bramą do wiedzy”. Nie pozostaje nic innego, jak przyjrzeć się tematowi germanizmów w polskim. Gotowy na małą lekcję niemieckiego? Sprawdzamy dziś co ma wspólnego „liegt der hund begraben”, słowo „cegła” czy „blacha” z językiem niemieckim.

Znasz język niemiecki?

Michael Gove mówi: „to jest dosłownie tak, że nauka języków obcych sprawia, że jesteś mądrzejszy. Sieci neuronowe w mózgu wzmacniają się w wyniku nauki języków”. Brzmi świetnie, prawda? Co najlepsze, to prawda! Skoro czytasz te słowa język niemiecki jest Ci mniej lub bardziej bliski. Zapewne zamierzasz lub uczysz się tego języka obcego. To dobra decyzja! Dlaczego? Spójrz w statystyki najbardziej pożądanych języków obcych na polskim rynku pracy. Niemiecki jest jednym z nich! Powód takiego stanu rzeczy jest dość prosty: nie dość, że Niemcy to nasz sąsiad, to niemiecki jest językiem handlowym.

Pytanie, jak prezentuje się Twój poziom niemieckiego? Warto więc zajrzeć do słownika zorientować się w tym, ile słów z niemieckiego jest w polszczyźnie. Okazuje się bowiem, że germanizm jest obecny w naszej ojczystej mowie. Ba! Znajdziesz sporo wyrazów niemieckiego pochodzenia. Jeżeli chcesz być biegły w języku naszych zachodnich sąsiadów, warto i należy to wiedzieć. Pytanie, czy chcesz się tego dowiedzieć i przyjąć jak najwięcej wiedzy. Chcesz? Skoro interesuje Cię temat germanizm w języku polskim mamy dla Ciebie kilka ciekawostek. Oto one!

• Pojęcie germanizm pochodzi od łacińskiej nazwy Niemiec, która brzmi Germania.
• Wyróżnia się germanizmy leksykalne (rycerz), frazeologiczne (jak panu idzie?) oraz składniowe (szukam za butami).
• Według danych Ethnologue z 2020 roku język niemiecki jest 12. najczęściej używanym językiem świata. Oszacowano, że posługuje się nim obecnie około 132 milionów osób.
• Lingwista powie Ci, że nie ma czegoś takiego jak język niemiecki. Jak to? Niemiecki nie istnieje? Nie. Po prostu jest to grupa języków zachodniogermańskich.
• Standardowy język niemiecki nazywa się Standard Hochdeutsch. Opiera się ona na Biblii Marcina Lutra.
• Język niemiecki ma oficjalny status między innymi w Niemczech, Austrii, Belgii czy w Szwajcarii.
• Niemiecki miał wpływ na kształtowanie się języka jidysz. Wykształcił się z niego język pensylwański.

Te artykuły mogą Cię szczególnie zainteresować:

• „Polonizmy w języku niemieckim”
• „Najlepsze kanały na YouTube do nauki języka niemieckiego”
• „Dlaczego w niemieckim są tak długie słowa?”
• „Jak kształcić warsztat tłumacza języka niemieckiego”
• „Jak zostać tłumaczem freelancerem?”

Zapożyczenia z niemieckiego

W jaki sposób germanizm przeniknął do polskiego? Kiedy i w jakich okolicznościach pojawiły się w naszym słownictwie wyrazy takie jak gmina, burmistrz, sołtys czy ratusz? Pewne chińskie przysłowie mówi: wiedza to skarb, który zawsze podąża, za tym kto go posiada”.  Sarah Caldwell podkreśla: „ucz się wszystkiego czego możesz, kiedy tylko możesz, od każdego od kogo możesz; przyjdzie czas, kiedy będziesz za to wdzięczny”. Agatha Christie zauważyła zaś: „więcej wysiłku kosztuje udawać, że się wie, niż się dowiedzieć”.

Te fakty Cię zainteresują!

• Najwięcej zapożyczeń z języka niemieckiego miało miejsce na przełomie XIII i XVI wieku. A dokładniej z zakładaniem nowych miast i nadawaniem im statusu prawnego. Wiązało się to tak naprawdę z tak zwanym prawem magdeburskim, czyli z prawem niemieckim. Naturalna koleją rzeczy jest więc to słownictwo związane z takimi tematami jak: miasto, budownictwo czy prawo. To właśnie wtedy do języka polskiego weszły słowa: burmistrz, rynek, wójt.
• Także okres zaborów również odcisnął swój ślad na polszczyźnie. Było to szczególnie widoczne, które wchodziły do Królestwa Prus.
• Zapożyczenia z języka niemieckiego to także gwara śląska, gwara mazurska oraz czy etnolekt kaszubski.
• Aktualnie słowa pochodzenia niemieckiego mają niewielki wpływ na kształtowanie się współczesnej polszczyzny.

Germanizmy w języku polskim

Jakie są słowa pochodzenia niemieckiego w języku polskim? Czy dużo jest zapożyczeń od naszych zachodnich sąsiadów? Jakieś przykłady zapożyczeń z niemieckiego? Najbardziej tradycyjne historyczne pożyczki mają postać takich słów jak chociażby blacha, cegła, sołtys, dach czy rynek. Bruderszaft, knajpa, kurort czy obcas to także zapożyczenia z języka niemieckiego. Tak samo jak mandat, dederon, makler.

Zapożyczenia z języka niemieckiego mają też postać kalk leksykalnych. Chciałbyś poznać ich jakieś przykłady? Oto one! Czasopismo – Zeitschrift, duszpasterz – Seelsorger, dworzec kolejowy – Bahnhof, przedstawienie, wyobrażenie – Vorstellung. Polski przejął też kilka frazeologizmów. Tu można wymienić chociażby : do luftu, jako taki czy wyciągać wnioski. Kalki składniowe i frazeologiczne to: być w posiadaniu, od przypadku do przypadku, rozumieć pod czymś czy tu leży pies pogrzebany.

Wpływ języka polskiego na proces nauki języka obcego

Tomáš Garrigue Masaryk jest zdania, że „„im więcej języków znasz, tym bardziej jesteś człowiekiem”. Rita Mae Brown podkreśla: „język jest mapą drogową kultury. Mówi skąd ludzie pochodzą i dokąd zmierzają”. Po co przytoczyliśmy Ci te wszystkie cytaty? Abyś spojrzał na swój język ojczysty i język obcy z większej perspektywy. Mając dużą świadomość na temat języka polskiego i znając wpływ języka niemieckiego na język polski o wiele łatwiej i szybciej poczynisz postęp. Ale nie tylko. Sprawniej przejdziesz przez rożne kwestie gramatyczne czy językowe.

Jest jeszcze coś. Co takiego? Nie ma świetnej znajomości języka obcego bez nauki. Jak przyspieszyć ten proces? Zwiększ intensywność nauki, dbaj o regularność i w czasie lekcji niemieckiego bądź skupiony. Dobrze też mieć jakiś „wyższy” cel. O co chodzi? Załóżmy, że za kilka lat chcesz wyjechać do Niemiec i tam podjąć pracę w jednej z miejscowych korporacji. Rozwijanie umiejętności językowych sprawi, że kiedyś będziesz mógł spełnić swoje marzenie. Mając taki cel łatwiej wytrwać. Czy jest jeszcze jakiś sekret skutecznej nauki niemieckiego? Odpowiedni nauczyciel. Cała reszta zależy już tylko od Ciebie!