Ekwiwalencja dynamiczna w przekładzie – czym się różni od formalnej?

Ekwiwalencja dynamiczna w przekładzie – czym się różni od formalnej? Kiedy tłumacz stosuje ekwiwalencję formalną, jego priorytetem jest jak najdokładniejszy przekład treści oryginału. Natomiast w przypadku ukierunkowania na ekwiwalencję dynamiczną, uwaga skupiona nie jest bezpośrednio na samym komunikacie źródłowym, ale przede wszystkim na reakcji odbiorcy.

Ekwiwalencja dynamiczna: Przekład ED to komunikat, który musi mieć sens i cel

Piotr Bukowski i Magda Heydel w książce „Współczesne teorie przekładu” bardzo trafnie ujmują temat stosowania ekwiwalencji dynamicznej. Komentują to zagadnienie następująco:

„Przekład zorientowany na ekwiwalencję dynamiczną można utożsamiać z przekładem, w którym osoba dwujęzyczna i dwukulturowa powiedziałaby – właśnie tak byśmy to ujęli.”

Najbardziej znana definicja ED sprowadza się do użycia jej trzech zasadniczych elementów. Ponieważ ekwiwalent oznacza „naturalny”, „najbliższy”, taki przekład musi być przede wszystkim:

• dostosowany do kultury języka docelowego;
• osadzony w odpowiednim kontekście;
• być nakierowany na konkretną grupę odbiorców.

Każde tłumaczenie, które spełnia powyższe wyznaczniki, jest tłumaczeniem mniej lub bardziej naturalnym.

Czytaj również:

• Samuel Johnson żongler słów
• Sekrety tłumaczenia technicznego
• Skróty – zmora tłumaczy
• Słowa pisane tak samo po polsku i angielsku

Ekwiwalencja dynamiczna: Dostosowanie przekładu do kultury, w jakiej funkcjonuje język docelowy

Jest to kwestia na pozór logiczna i oczywista: tłumaczenie nigdy nie będzie dobre, jeśli nie zostanie dostosowane do realiów języka docelowego i kultury, w jakiej on funkcjonuje. Co ciekawe jednak zauważamy tę zasadę dopiero wtedy, kiedy jej zabraknie. Jeżeli natomiast istnieje w przekładzie, to jest dla nas tak naturalna, że zupełnie jej nie widzimy.

Naturalny przekład to także adaptacja na poziomie gramatycznym i językowym. Tutaj istnieje pewna dowolność (oczywiście, zawsze w ramach oryginalnego tekstu). Nie tłumaczymy natomiast ściśle trzymając się schematu, jak miało to miejsce w przekładzie stosującym ekwiwalencję formalną.

Dokonujemy za to wszelkich poprawek, mających na celu zwiększenie czytelności i poprawę odbioru tekstu. Może to być:

• zmiana szyku wyrazów;
• zastępowanie zaimków rzeczownikami;
• zastępowanie czasowników rzeczownikami;
• zastępowanie rzeczowników czasownikami.

Zabiegi te nie mogą oczywiście całkowicie zmieniać treści oryginału, ale to właśnie dzięki ich zastosowaniu przekład jest łatwiejszy w odbiorze.

Ekwiwalencja dynamiczna: Treść oryginału dostosowujemy do semantycznych wymagań języka docelowego

W tym kontekście należy pamiętać, że mamy trzy kategorie słownictwa:

• słowa, które znajdują dokładne odpowiedniki w języku docelowym;
• określenia odmienne kulturowo, które pełnią jednak bardzo podobne funkcje w obu
  językach;
• słowa i zwroty, które są właściwe wyłącznie konkretnej kulturze.