Przepis zrębowy – sprawdź, co kryje się pod tym pojęciem!

Zastanawiasz się czy jest przepis zrębowy? To nic innego jak podstawowy przepis, który zawiera fundamenty normy prawnej. Przekłady tego rodzaju tekstów prawnych to zadanie dla wysokiej klasy profesjonalistów – tłumaczy, którzy poza lingwistyczną, mają też praktyczną i teoretyczną wiedzę o obowiązujących przepisach. Nauka badająca teorię prawa tworzy co prawda różne definicje „tekstu prawnego”, trudno jednak znaleźć tę najbardziej praktyczną. Niemniej jednak znajomość zasadniczych jego cech pozwala lepiej zrozumieć specyfikę aktu normatywnego, a co za tym idzie, wpływa na jakość wykonywanej pracy. Poznaj więc zasady i specyfikę tego rodzaju treści.

Zrozumienie tekstów prawnych – co warto wiedzieć?

Tłumaczenie tekstów prawnych może być wyzwaniem, ponieważ zawierają one specyficzne zwroty, które wymagają odpowiedniego zrozumienia. W wielu przypadkach podobnie jak idiomy mogą mieć one zarówno dosłowne, jak i przenośne znaczenie. Przykład? Wyrażenie „mieć węża w kieszeni” oznacza skąpstwo, a nie dosłowne posiadanie węża.

Podobnie w tekstach prawnych, takie zwroty jak „Minister wyda rozporządzenie” mają dwa kluczowe znaczenia. Nie tylko wskazują na fakt, że minister może wydać rozporządzenie, ale również nakazują mu korzystanie z tej władzy.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w tłumaczeniu takich specjalistycznych treści, jesteśmy do Twojej dyspozycji. Współpracujemy z doświadczonymi ekspertami w dziedzinie tłumaczeń prawnych, którzy zadbają o to, aby każdy przepis został zrozumiany i odpowiednio przetłumaczony. Skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci w dokładnym i rzetelnym tłumaczeniu dokumentów prawnych.

Czytaj również:

• Profesjonalne tłumaczenie aktu urodzenia
• Jak można przetłumaczyć nietypowe dokumenty
• Sztuczne języki
• Tłumaczenie menu restauracji na angielski
• 4 kroki do zostania profesjonalnym tłumaczem

A czym jest przepis zrębowy? 

• To taki przepis, który ma wysłowione elementy syntaktyczne danej normy, a co najmniej element nakazu (zakazu) oraz określenie zachowania się.
• Przepis zrębowy zupełny to taki, w którym wysłowione są oprócz zakazu (nakazu) i określenia zachowania się także określenie adresata, a także okoliczności.
• Przepis zrębowy niezupełny to z kolei to taki zawierający tylko nakaz (zakaz) i określenie zachowania się.

Przepis zrębowy – przykład

Przykład przepisu zrębowego zupełnego: zawiera zawsze wszystkie elementy przepisu: adresat, okoliczności, nakaz /zakaz zachowania się.

(Definicja za: „Porządkująca wykładnia prawa”, Beata Kanarek i Maciej Zieliński)

Rozczłonkowanie syntaktyczne norm w przepisach

Należy pamiętać, że elementy syntaktyczne normy zawarte są w więcej niż w jednym przepisie, a często nawet w wielu różnych aktach prawnych. Z punktu widzenia tłumacza, takie ich rozczłonkowanie dodatkowo utrudnia wykonanie dobrego i wysoce merytorycznego przekładu. Generuje to potrzebę przeszukiwania kolejnych przepisów dla zrozumienia obecnie opracowywanego – czasami bowiem nie da się rzetelnie wykonać zadania, nie znając tych uzupełniających informacji. Tłumacz bardzo często musi znać całościowe założenia aktu prawnego, a także zasady, poglądy i doktryny, na podstawie jakich był tworzony.

Zrozumienie terminu rozczłonkowanie syntaktyczne norm w przepisach wymaga znajomości pojęcia „przepisu zrębowego” /przepisu zrębowego zupełnego – czyli takiego, który zawiera co najmniej nakaz lub zakaz określonego sposobu zachowywania się (ale już zdążyliśmy to wcześniej wyjaśnić). Jeżeli nie znajdziemy w nim wszystkich elementów syntaktycznych, to określamy go mianem „przepisu zrębowego niezupełnego” (o czym też wspomnieliśmy). Wyróżnia się wśród nich:

• przepisy zrębowe ewidentne – takie, których samo brzmienie ewidentnie wskazuje na ich charakter,
• przepisy zrębowe z założenia – dla których rozpoznania, poza brzmieniem, potrzebna jest dodatkowa wiedza.

Rozczłonkowanie syntaktyczne normy:

• nazwa adresata,
• określenie okoliczności,
• zwrot wyrażający nakaz albo zakaz,
• określenie zachowania się w odpowiedniej postaci gramatycznej.

A skoro już mamy już jakieś rozeznanie w temacie pora na rozczłonkowanie syntaktyczne – przykłady.

Zobaczmy – norma jako wyrażenie powinna zawierać wspomnianą już wyżej nazwę adresata – np. „obywatel”, określenie okoliczności – np. „w sytuacji klęski głodowej”, zwrot wyrażający nakaz albo zakaz – np. „nakazuje się niech”, określenie zachowania się w odpowiedniej postaci gramatycznej – np. „nie zabijać”.

(Wyjaśnienia i przykłady za: „ROZCZŁONKOWANIE SYNTAKTYCZNE (SKŁADNIOWE) NORM W PRZEPISACH PRAWNYCH”, Teoria prawa, Uniwersytet Szczeciński).

Jak widać samo rozczłonkowanie syntaktyczne (i na konkretnych przykładach rozczłonkowania syntaktycznego) jest już wystarczająco skomplikowane, nie wyczerpuje jednak bynajmniej tematu. W przypadku treści aktu prawnego występuje podobne zjawisko.

Jak działa rozczłonkowanie treści w przepisach prawnych?

Przepisy prawne często rozdzielają treści norm na różne fragmenty, które można znaleźć w kilku miejscach. Kluczowym pojęciem w tym kontekście jest „przepis centralny”. To przepis, który zawiera główne zasady, a jeżeli inne przepisy nie zmieniają jego treści, nazywamy go „przepisem centralnym pełnym”.

Dokładne tłumaczenie takich tekstów prawnych wymaga nie tylko znajomości języka, ale także rozumienia skomplikowanych zasad i technik prawnych. Jest to szczególnie widoczne w przypadku tłumaczeń wielojęzycznych rozporządzeń Unii Europejskiej, gdzie każde słowo ma znaczenie. Niestety, wielu polskim tłumaczom brakuje jeszcze odpowiedniej wiedzy teoretycznej w tej dziedzinie.

Jeśli potrzebujesz tłumaczenia tekstów prawnych, skontaktuj się z nami. Współpracujemy z ekspertami, którzy doskonale rozumieją specyfikę przepisów i zapewnią ich rzetelne tłumaczenie. Sprawdź ofertę.