Oswój się z obcą kulturą

26 stycznia 2012

Tłumaczenie jest procesem balansowania pomiędzy kulturami – obcą i rodzimą. Umiejętność wytworzenia w wyobraźni abstrakcyjnej dla nas sytuacji, to krok bliżej do zmierzeniem się z obcością kulturową kręgu, z którego tekst tłumaczymy. Translator musi umieć wejść w opisywaną sytuację, zrozumieć ją i poczuć się w niej swobodnie, by móc prawidłowo przekazać jej kontekst.

Wyobraźnia stanowi część procesów poznawczych, im jest bardziej plastyczna, tym lepiej potrafi dostosować się do wymagań, jakie jej stawiamy. Nie jest łatwo oswoić obcość kulturową, tym bardziej, gdy dotyczy ona języków egzotycznych. Często realia innego świata są odległe od naszych. Pogodzenie antagonistycznych sytuacji może nastręczać problemy na polu tłumaczenia tekstu – im mniej narzędzi posiadamy do tego, by odzwierciedlić kontekst sytuacji w tekście, tym nasze tłumaczenie jest mniej dokładne.

Czytaj również:

Z problemem obcości kulturowej spotykają się przede wszystkim początkujący tłumacze. Konfrontacja z prawdziwym tekstem często jest bolesna. Obcość kulturowa dla Polaka nabiera szczególnego wymiaru w stosunku do państw arabskich i azjatyckich. To najbardziej odległe nam kultury. Nie znaczy to jednak, że tłumacząc teksty europejskie z obcością kulturową się nie spotykamy. Obcość ta, to także wejście w mentalność ludzi, których język tłumaczymy. Po przejściu tego procesu adaptacji, stajemy się pozornym członkiem nowej dla nas społeczności.

Wraz ze wzrostem doświadczenia tworzy się bliskość kulturowa. Znajomość języka danego kraju, to także znajomość konkretnych miejsc i jego historii. Im bardziej oswoimy się z przestrzenią, która tworzy język, tym łatwiej będzie nam przelać prawidłowy kontekst na papier. Poznanie obcej tradycji i kultury, to pierwszy krok do bycia dobrym tłumaczem.

Budując bliskość kulturową swoje doświadczenia opieramy o praktykę. Poznajmy ludzi, którzy posługują się językiem, którego teksty tłumaczymy. Zgłębiajmy kulturę, obyczaje, miejsca. Poznanie osobowości ludzi, sposobu przeżywania przez nich emocji, podejścia do życia i świata – to wszystko pozwoli nam wejść w zupełnie obcy krąg kulturowy. Nawet najlepsza książka nie zastąpi nam prawdziwych doznań i przeżyć. Nie można ograniczać znajomości języka jedynie do gramatyki i słownictwa. Znajomość ta to także zrozumienie licznych kontekstów, które mają istotne znaczenie w jakości przekładu.