Tłumacz angielsko-polski do filmów

Jedna z najsłynniejszych postaci filmowy w historii kina, Rocky Balboa, mówi: „nieważne, jak mocno uderzasz, ale jak dużo jesteś w stanie znieść i nadal iść do przodu”. W „Gwiezdnych wojnach” padają słowa: „niech moc będzie z tobą”. We „Władcy Pierścieni: Dwie Wieże” słyszymy „nawet mrok kiedyś przeminie. Wkrótce nadejdzie nowy dzień, a kiedy wzejdzie słońce, rozbłyśnie jaśniej, niż kiedykolwiek wcześniej”. Znasz te cytaty? Każdy fan filmów zapewne nie tylko pamięta ich polskie tłumaczenie, ale i wersję oryginalną. Nie da się zignorować tego, że filmy są częścią naszej rzeczywistości. Wiele filmowych postaci zapisało się we współczesnej popkulturze, a słowa wypowiadane na dużym ekranie przywołuje się przy różnych okazjach. Tu warto zatrzymać się i poświęcić choć chwilę tematowi tłumacz angielsko-polski do filmów. Kim jest specjalista przygotowujący tekst dla lektora, wykonujący tłumaczenia napisów, a także przekładający tytuły samych filmów? Jak wygląda w praktyce proces tłumaczeniowy w branży filmowej? Jedno już teraz można śmiało podkreślić, osoba zawodowo zajmująca się tłumaczeniami z języka angielskiego na polski to profesjonalista i pasjonat w jednej osobie. Dowiedzmy się więcej!

Tłumacz angielsko-polski do filmów: Tłumaczenie filmów w praktyce

Jakie masz wyobrażenie o tłumaczeniu filmów? Czy da się nacisnąć jeden przycisk i jak w przypadku google translate przetłumaczyć cały scenariusz filmowy? Byłoby to chyba zbyt proste, co? Okazuje się, że tłumaczenie filmów w praktyce nie da się powierzyć translatorowi. Tłumacz Google nie jest w stanie obsługiwać tak skomplikowanych i trudnych tekstów. Bo tu oprócz słów należy „przetłumaczyć” cały kontekst, uchwycić nieuchwytny humor czy przełożyć smaczki językowe. Do tego sprawić, aby z jednej strony widz mógł być najbliżej słów oryginału, a z drugiej strony by wszystko było dla niego zrozumiałe. Nie da się uciec od myśli, że tłumacz filmów musi być to taki niezły zawodnik, trochę taki Rocky Balboa gotowy na stoczenie długiej i ciężkiej walki. Wbrew pozorom to bardzo czasochłonna praca, wieloetapowa, nastręczająca trudności.

Jak wygląda praca tłumacza angielsko – polskiego do filmów praktyce? Zasadniczo techniki tłumaczenia filmów dzieli się na trzy kategorie. Są to:

• napisy,
• dubbing – technika ta polega na tym, że tłumacz pracuje nad tekstami dialogowymi w celu zastąpienia tych oryginalnych, tymi nagranymi w innym języku,
• tłumaczenie listy dialogowej czytanej przez lektora, tak zwana szeptanka.

Tłumaczenia audiowizualne należą do jednych z najbardziej skomplikowanych i czasochłonnych. Dlaczego? Dubbing musi zgrywać się z oryginalną ścieżką dźwiękową, napisy nie mogą zakłócać oglądania filmu, a lektor ma być niezauważalny. Jest to fascynująca, ale i pełna wyzwań praca. Inna od tłumaczeń na strony internetowe, niemająca porównania z przekładem słownika, tekstów medycznych czy z tłumaczeniem poezji. O co więc chodzi z tymi tłumaczeniami filmowymi? Trzeba zgrać wiele elementów w jednym czasie, odrzucić wszystko to, co zbędne i wszelkie zakłócenia.

Jak więc tłumaczyć filmy efektywnie i na wysokim poziomie? To sztuka, do której potrzeba kompetentnego tłumacza – specjalisty zarówno od tłumaczeń ustnych jak i pisemnych, przy tym pasjonata kina (bo o wiele łatwiej „uchwycić” tego byka za rogi), a do tego człowieka odnajdującego się w tego rodzaju tłumaczeniach. Pamiętacie polską wersję Shrecka? W oryginalne Eddie Murphy zrobił kawał dobrej roboty podkładając głos dla tytułowego „Shrecka” śmiało można powiedzieć, że polskojęzyczna wersja była po prostu kapitalna. Dlaczego? Dzięki pracy tłumaczy, którzy starali się nadać koloryt lokalny, a także oczywiście za sprawą Zbigniewa Zamachowskiego Jerzego Stuhra. Trudno do dziś zapomnieć te głosy i teksty, zgadzacie się z nami?

Przeczytaj również:

• „Jak zostać tłumaczem freelancerem?”
• „Angielskie słowa nieprzetłumaczalne na polski”
• „Angielskie słowa w języku polskim”
• „Czym są idiomy angielskie?”

Tłumaczenie to jeszcze nie wszystko!

Tłumaczenie to nie wszystko? W takim razie co należy jeszcze do zadań tłumacza filmów? Wspomnieliśmy wcześniej, że tłumaczenia filmowe to nie tylko język (tłumaczenie list dialogowych czy samego tytułu konkretnego obrazu), ale i „przełożenie” całego kontekstu. Trzeba zająć się kwestiami związanymi z kulturą, religią, lokalizacji na mapie świata czy mentalnością odbiorcy. Dużo tego? To nie wszystko! W samej kwestii języka sprawa też nie zawsze jest tak błaha. Chiński to tak naprawdę cała grupa języków – znajdziesz tu mandaryński, kantoński czy wu. Zresztą dobrym przykładem jest tu również hiszpański – w Ameryce Łacińskiej brzmi on nieco inaczej niż ten znany z Hiszpanii. Nie zapominaj, że po drugiej stronie jest widz. Niezależnie od tego, czy proces tłumaczenia i lokalizacji jest z języka angielskiego, rosyjskiego czy jakiegokolwiek innego na polski, zawsze na pierwszym miejscu jest widz. Stąd tłumaczenie to o wiele za mało, tu potrzeba wdrożyć lokalizację.

Dlaczego tytuły filmów są źle tłumaczone – czyli co autor miał na myśli?

„Wirujący seks” (chodzi o „Dirty dancing”) to w naszym mniemaniu jeden z największych niewypałów w historii tłumaczeń tytułów filmowych z języka angielskiego na polski. Nie brzmi to dobrze, a wręcz dziwnie, prawda? „Terminator” w wersji „Elektroniczny morderca” brzmi jak niezły żart. „Reality bites” jako „Orbitowanie bez cukru” wywołuje pojawienie się uśmiechu na twarzy. A które z tłumaczeń jest według Ciebie największą wpadką?

Dlaczego pojawiają się złe tłumaczenia tytułów filmów? Wbrew pozorom to nie słaby poziom językowy czy nieznajomość wideo sprawia, że tłumacz wykonuje złą pracę. Prawdę powiedziawszy proces tłumaczenia filmów, w tym tytułów, jest o wiele bardziej skomplikowany i bardzo często to kalkulacja, w której ogromną role odgrywa czas premiery polskiej oraz sam dystrybutor. Czasem to niestety wygląda tak, jakby taką pracą zajmowali się ludzie niemający bladego pojęcia o kinie. Wydaje się więc, że te wszystkie potworki tłumaczeniowe są właśnie tego efektem.