Wolne tłumaczenia – gdzie znajdują zastosowanie?

Tłumacz co krok musi podejmować decyzje i wybierać najlepszy z możliwych sposobów na przekład treści oryginalnej na język odbiorcy docelowego. Kiedy w jednej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest tłumaczenie słowo za słowem, w innym tego typu przypadku opcja ta jest niemożliwa. Zresztą w inny sposób przetłumaczymy poezję z angielskiego na język polski, a w inny dokonamy przekładu dokumentów urzędowych. Czasem specjalista decyduje się na tłumaczenie wolne. Sprawdźmy, na czym ono polega, a także, gdzie ma zastosowanie!

Czym są wolne tłumaczenia?

W tłumaczeniu wolnym ważniejsze jest oddanie ogólnej treści materiału oryginalnego niż wierność tekstowi źródłowemu. Słownik Języka Polskiego PWN definiuje je jako: “przekład nietrzymający się wiernie tekstu oryginału”. Wiemy więc już, że tym, co jest charakterystycznego dla tego rodzaju tłumaczenia jest przekazanie odbiorcy docelowemu esencji tekstu źródłowego. Czasem wynika to z niemożliwości dokładnego przełożenia utworu pierwotnego, a czasem tłumaczenie słowo po słowie nie miałoby sensu.

Zastosowanie wolnych tłumaczeń – w jakich branżach się sprawdzają?

Gdzie spotkasz się z tak zwanym wolnym przekładem? Dobrym przykładem jest tu poezja. Tłumaczenie dosłowne stosowane jest zdecydowanie rzadko, ponieważ w większości przypadków tłumacz stara się, aby na pierwszym planie była estetyka i doznanie czytelnika. Zważywszy na to, że pary językowe mało kiedy są to dwa języki o podobnej składki i gramatyce, dosłowność wyrządziłaby większą krzywdę utworowi niż droga bardziej swobodnego tłumaczenia. Fachowiec stara się więc iść taką drogą, która w brzmieniu i przekazie, będzie najlepszym z możliwych rozwiązań.

Gdzie jeszcze stosuje się wolne tłumaczenie? Bardzo często wykorzystuje go reklama i marketing, gdzie najważniejszy jest przekaz i styl, które mają dać ściśle określone wrażenia odbiorcy. Nie trzeba być specjalistą w tej branży, aby zdawać sobie sprawę, że slogan reklamowy rzadko kiedy da się przełożyć jeden do jednego tak, aby miał to “coś” w drugim języku. Można powiedzieć, że także lokalizacja używa większej swobody w tłumaczeniu na angielski i każdy inny język. Dlaczego? Tu akurat najważniejszym zadaniem jest dostosowanie treści do lokalnego odbiorcy, aby ten nie tylko wszystko zrozumiał, ale i miał poczucie, że dany tekst jest skierowany właśnie do niego. Stosowane jest również wszędzie tam, gdzie tłumacz musi pójść na kompromis pomiędzy wiernością źródłu, a jakością i odbiorem przez osoby, do których dane słowa są dedykowane.

Wolne tłumaczenia w pracy tłumacza. Na co należy zwracać uwagę?

Wolne tłumaczenie to nie swoboda bez jakichkolwiek ograniczeń. Pamiętajmy, że tłumacz zawsze “służy” autorowi materiału źródłowego i jest stróżem treści oryginalnej. Nie oznacza więc to w żadnym przypadku, że na nic się nie zwraca uwagi. Przekład tak samo musi mieć wysoką jakość i oddawać sens tekstu. Nie zwalania to specjalisty z trzymania się wszystkich standardów i dbania o to, aby przekład pod każdym względem był dobry. Chodzi tu bardziej o to, aby przekazać główny przekaz i oddać jak najwięcej z tego, co charakterystyczne dla autora. Zwykle tłumacz wykorzystuje wszystkie możliwe środki. Dobrze też mieć na uwadze tego, kto zleca dany przekład i autora tekstu źródłowego. Dlaczego? Warto tu odbyć rozmowę i skonsultować wszystkie decyzje, aby efekt był zadowalający. Kluczowe jest tu zdanie klienta, jego wymogi i oczekiwania. Jeżeli ten zgadza się na zastosowanie takiej techniki, tłumaczowi nie pozostaje nic innego, jak wykonać profesjonalnie swoje zadanie.