Sztuka przekładu: na czym polega tłumaczenie? Definicja, którą musisz poznać!

5 lutego 2012

Jaka jest definicja tłumaczenia? Jaka jest definicja przekładu? Na pewno ciekawi Cię odpowiedź na pytanie: tłumaczenie, co to jest? Tłumaczenie to nie matematyka albo inaczej: to dość specyficzna matematyka. Najlepiej zacząć od kwestii zasadniczej. Czym właściwie jest tłumaczenie, przekład, translacja? Przeciętny Kowalski powie: tłumaczenie to powiedzenie w naszym języku tego, co zostało powiedziane w języku obcym. Czy właśnie tak jest?

Na czym polega tłumaczenia?

Tłumaczenie – definicja czy definicje

  • psycholog powie – tłumaczenie to specyficzny akt komunikacji międzyludzkiej,
  • filozof powie – tłumaczenie to próba przełożenia znaczeń, sensów i celów tekstu pierwotnego,
  • pisarz, twórca czy artysta powie – tłumaczenie to akt twórczy.

Najprościej mówiąc, tłumaczenie to próba wyrażenia w języku docelowym treści i przesłania tekstu czy komunikatu ustnego z języka źródłowego. Czasem nazywane jest przekładem.

Tłumaczenie a przekład – czy istnieje różnica między tłumaczeniem a przekładem? 

Jak już zaznaczyliśmy nie tak rzadko można spotkać się z wymiennym stosowaniem słów tłumaczenie czy przekład na określenie pracy tłumacza. Czy to to samo? Czy istnieje różnica między tłumaczeniem a przekładem?

Tłumaczenie a przekład – czy istnieje różnica między tłumaczeniem a przekładem? 

W naszym ojczystym języku polskim słowo przekład ma bardzo ściśle określone znaczenie, do tego jest to znaczenie wąskie. O co chodzi? Stosuje się je najczęściej mówiąc czy pisząc o sztuce przekładu bądź też o literackim przekładzie dzieł literackich. Tak wiec naturalnie dochodzimy do tego, że słowo tłumaczenie ma o wiele szersze znaczenie i może być używane nie tylko do pisemnej pracy tłumacza, ale i tej ustne. Może również dotyczyć różnego rodzaju tekstów – od tych użytkowych, przez specjalistyczne aż na artystycznych kończąc.

Przekład – tłumaczenie

Przykładem w temacie przekład /tłumaczenie jest np. przekład dzieł William Szekspira, ksiąg Biblii, „Zbrodni i kary” Fiodora Dostojewskiego czy poezji naszej Noblistki, Wisławy Szymborskiej

Czytaj również:

Tłumacz definicja

Tłumacz – definicja

Najprościej można powiedzieć, że tłumacz to ktoś, kto wykonuje tłumaczenia (pisemne bądź ustne).

Tłumacz – definicja

Ryszard Stemplowski napisał: „tłumacz należy do grupy pośredników kulturowych. To doniosła rola społeczna. I szczególnego rodzaju składnik tożsamości. Kto „tłumaczy”, ten nie tylko „przekłada”, ale i wyjaśnia – tzn. tłumaczy coś czytelnikowi. Tłumacz uczestniczy w zapośredniczaniu wiedzy o człowieku w stosunkach między ludźmi o odmiennych językach ojczystych, powiększa gęstość ponadnarodowej komunikacji społecznej. Chociaż bowiem „ile języków znasz, tyle razy człowiekiem jesteś”, to za każdym razem człowiekiem innym”. 

Jak zdefiniować tłumaczenie? Jak wielu ludzi, tak wiele definicji.

Tłumaczenie a translacja – czy istnieje różnica między tłumaczeniem a translacją? 

Jeśli ciekawi Cię to czy istnieje różnica między tłumaczeniem a translacją, warto abyś wiedział, że te dwa słowa stosuje się dziś wymiennie na określenie aktu tłumaczenia. Trzeba jednak dodać, że słowa „translacja” częściej i bardziej używa się jako określenie na tłumaczenie wykonane np. przez Google Tłumacz czy inne.

Dodajmy więc nasza własną definicję: tłumaczenie jest specyficznym rodzajem komunikacji, która łączy oryginał i przekład. To badanie przekładalności jednych wyrazów w kontekście konkretnego języka. Przekład powinien być wierny czy piękny? Gogol powiedział, że z tłumaczeniami jest jak z kobietami, albo są wierne, albo piękne.

Tłumaczenie a translacja

Dywagacje na temat definicji tłumaczenia, warto zaczynać od zaznajomienia się z pojęciem przekładalności języków. Wśród tłumaczy, lingwistów, językoznawców, istnieją zasadniczo dwa obozy. Jeden z nich twierdzi, że języki są nieprzekładalne, a tłumaczenie jest jedynie namiastką prawdziwego znaczenia tekstu. Grupa opozycyjna stwierdza, że wszystkie języki są przekładalne, toteż tłumaczenie jest przełożeniem znaczenia jednego tekstu na inny język. Jeżeli opowiemy się za poglądami grupy pierwszej, dojdziemy do wniosku, że w ogóle tłumaczyć się nie opłaca, skoro języki są nieprzekładalne. Jeżeli poprzemy zdanie grupy opozycyjnej, zatracimy gdzieś specyfikę aktu komunikacyjnego, jakim jest tłumaczenie.

Definicja tłumaczenia. To jak to jest z tymi tłumaczeniami?

Analiza wielu definicji tłumaczeń, stworzonych przez autorytety translatoryki, prowadzi do ogólnych wniosków, w których tłumaczenie zawsze jest przekładem, translacją. W większości słowników i encyklopedii, tak rozpoczyna się definicja tłumaczenia. Wedle logiki, to popełnianie jednego z najpoważniejszych błędów, idem per idem – to samo przez to samo. To tak, jakbyśmy na pytanie, „czym jest chleb?”, odpowiedzieli: „chleb to pieczywo”.

Koło coraz bardziej się zatacza, a odpowiedzi na pytanie, czym jest tłumaczenie, nie ma. To nie matematyka. Tutaj 2+2, równie dobrze możne oznaczać 4 lub 7.

Każdy tłumacz w toku pracy tworzy swoją definicję tłumaczenia.

Tłumaczenia są magią – niezbadaną, niezidentyfikowaną, tajemniczą. Dziedzinę tę można zgłębiać przez wiele lat, a i tak zawsze nas czymś zaskoczy, ot chociażby ustaleniem jednolitej definicji.

Podobne artykuły

Co sprawia, że tłumaczenie literackie jest dobre? Przekładoznawstwo

Co sprawia, że tłumaczenie literackie jest dobre?

29 października 2020

Tłumaczenie dzieła literackiego to poważne wyzwanie. Tłumacz musi w taki sposób dostosować tekst do

Co to znaczy twardy orzech do zgryzienia w tłumaczeniu Dla biur tłumaczeń

Ciężki orzech do zgryzienia po angielsku, czyli jak radzić sobie z metaforami w języku obcym

26 lutego 2019

Tłumaczenie jest ryzykownym biznesem, ale tłumaczenie metafor jest jeszcze bardziej „niebezpieczne”. Trzeba tu stosować

Tłumaczenie farmaceutyczne Przekładoznawstwo

Tłumaczenie farmaceutyczne

6 maja 2017

Tłumaczenia medyczne wydają się proste tak długo, jak długo nie zaczniemy się nimi zajmować.

0
Would love your thoughts, please comment.x