Menu
Postępowanie sądowe zawsze jest dla każdego z nas sytuacją niezmiernie stresującą. I tak naprawdę nie ma znaczenia po której ze stron jesteśmy – czy jesteśmy oskarżonym czy pokrzywdzonym – w sprawie karnej czy też jesteśmy pozwanymi czy powodami w sprawie cywilnej, czy uczestniczymy w postępowaniu jako tłumacz. Czasem zdarzają się sytuacje gdy po którejkolwiek ze stron – czy w postępowaniu cywilnym czy też karnym zachodzi konieczność przesłuchania lub po prostu uczestnictwa osoby, która z powodu swojej choroby, ułomności czy też braku znajomości języka potrzebuje pomocy tłumacza. Zarówno w postępowaniu karnym jak i w cywilnym mogą takie sytuacje się zdarzyć.
Skorzystaj z naszej usługi na tłumaczenia prawnicze – jesteśmy profesjonalnym biurem tłumaczeń z gwarancją jakości tłumaczeń.
Normują je odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego (dla spraw karnych), a to art. 204, zgodnie z którym: „§ 1. Należy wezwać tłumacza, jeżeli zachodzi potrzeba przesłuchania: 1/ głuchego lub niemego, a nie wystarcza porozumienie się z nim za pomocą pisma, 2/ osoby nie władającej językiem polskim.§ 2. Należy również wezwać tłumacza, jeżeli zachodzi potrzeba przełożenia na język polski pisma sporządzonego w języku obcym lub odwrotnie albo zapoznania oskarżonego z treścią przeprowadzanego dowodu.§ 3. Do tłumacza stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące o biegłych.” oraz przepisy kodeksu postępowania cywilnego, a to art. 265 § 1 i 2 zgodnie z którym:
Do przesłuchania świadka nie władającego dostatecznie językiem polskim sąd może przybrać tłumacza. Do tłumaczy stosuje się odpowiednio przepisy o biegłych. Pracownik organów wymiaru sprawiedliwości może pełnić obowiązki tłumacza bez składania przyrzeczenia, lecz z powołaniem się na ślubowanie służbowe.
Zgodnie z podanymi wyżej przepisami, tłumaczem w sprawie w sądzie nie musi być tłumacz przysięgły w rozumieniu ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. Z uwagi na coraz większe zapotrzebowanie na tłumaczy języków rzadkich (np. islandzki, arabski, chiński) gdzie liczba tłumaczy przysięgłych ograniczona jest do kilkudziesięciu lub nawet kilku osób w kraju, powołanie tłumacza nieprzysięgłego do danej sprawy, jeśli równocześnie posiada on daną wiedzę specjalistyczną (prawniczą, medyczną, techniczną itp.) jest konieczne. Do tak powołanych tłumaczy stosuje się przepisy o biegłych (rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.01.2005r. w sprawie biegłych sądowych DZ.U. 2005nr 15 poz. 133). Aby zatem strona czy po prostu uczestnik postępowania mogła skorzystać z pomocy tłumacza w sprawie sądowej nie jest wymagane aby był to tłumacz przysięgły, wystarczy aby był biegłym w danym języku (zgodnie z powołanym wyżej rozporządzeniem). Z pomocy tłumacza może skorzystać (a czasem po prostu musi) zarówno świadek, który ma być przesłuchiwany jak i strona postępowania. W przypadku postępowania karnego takiej pomocy może wymagać nie tylko świadek, ale i podejrzany. Wówczas tłumacz wzywany jest do sądu lub do prokuratury bądź na policję w celu tłumaczenia zeznań lub wyjaśnień danej osoby. Takie czynności z reguły są zaplanowane czasowo, tj. tłumacz jest wcześniej zawiadamiany o planowanych czynnościach przesłuchania. Z przypadkach nagłych może to być nawet zawiadomienie telefoniczne.
Czytaj również:
Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 25.11.2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego:
Tłumacz przysięgły nie może odmówić wykonania tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, na żądanie sądu, prokuratora, Policji oraz organów administracji publicznej, chyba że zachodzą szczególnie ważne przyczyny uzasadniające odmowę.
Uzasadniona odmowa wykonania tłumaczenia musi być rzeczywiście poważna i precyzuje ją kodeks tłumacza przysięgłego (zasady etyki zawodowej) (§ 4):
Tłumacz przysięgły może odmówić przyjęcia tłumaczenia w wyjątkowych przypadkach, jeżeli nie dysponuje wystarczającą wiedzą fachową, nie zna terminologii specjalistycznej w danej dziedzinie, nie ma możliwości przygotowania się do specjalistycznego tłumaczenia w zbyt krótkim czasie, podjął wcześniej zobowiązanie wykonania innego tłumaczenia lub jeżeli pozostaje w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub innych bliskich powiązań z uczestnikami postępowania prowadzonego na podstawie ustawy
… lub w przypadku niemożności wykonania tłumaczenia:
Tłumacz przysięgły ma obowiązek, w razie nieoczekiwanych okoliczności, takich jak choroba tłumacza, wypadek losowy oraz wyjątkowa sytuacja osobista uniemożliwiająca mu wykonanie zlecenia, bezzwłocznie powiadomić zleceniodawcę o niemożności wykonania tłumaczenia.
Biegły zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie biegłych sądowych (DZ.U. 2005nr 15 poz. 133) „(…) nie może odmówić wykonania należących do jego obowiązków czynności w okręgu sądu okręgowego, przy którym został ustanowiony, zleconych przez sąd lub organ prowadzący postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych, z wyjątkiem wypadków określonych w przepisach regulujących postępowanie przed tymi organami”.
Czy tłumacz musi stawić się na każde wezwanie sądu lub innych organów wymiaru sprawiedliwości?
W przypadku gdy tłumacz wezwany jest do stawienia się w sądzie, jego obecność jest obowiązkowa. Może jedynie usprawiedliwić swoją nieobecność w sytuacji gdy z ważnych powodów nie może w wyznaczonym terminie uczestniczyć w rozprawie.
Oprócz tłumaczenia zeznań stron czy świadków, tłumacz wykonuje również dla sądu lub innych organów (prokuratura, policja) tłumaczenia dokumentów składanych do danej sprawy. Zasadniczo dokumenty takie powinny być tłumaczone przez tłumacza przysięgłego, choć nie wszystkie. Obowiązkowo dokumenty muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na żądanie sądu i dotyczy to dokumentów z których treścią nie może zapoznać się strona lub sam sąd z powodu nieznajomości języka w którym ten dokument został sporządzony. Są jednak dokumenty, które z uwagi na charakter postępowania, obowiązkowo muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego. Dotyczy to spraw międzynarodowego postępowania cywilnego i karnego, które szczegółowo reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.01.2002r. w sprawie szczegółowych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego oraz karnego w stosunkach międzynarodowych (DZ.U. nr 17 poz. 164 oraz z 2005r. nr 109 poz. 916 zmienione rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 23.11.2009r.) : § 11 ust. 1 „1. Do pism podlegających doręczeniu za granicą dołącza się sporządzone przez tłumacza przysięgłego ich tłumaczenie na język urzędowy państwa wezwanego, a jeżeli w państwie wezwanym obowiązuje kilka języków urzędowych, na jeden z języków urzędowych miejsca, w którym ma zostać dokonane doręczenie, albo na inny język wskazany przez to państwo.
Za wykonane tłumaczenie (czy to dokumentów czy przesłuchania) płaci zasadniczo strona. W przypadku obowiązku dostarczenia do sądu przetłumaczonego dokumentu na żądanie sądu, koszt tłumaczenia dokumentów sądowych pokrywa strona, która składa te dokumenty. W przypadku gdy zlecenie tłumaczenia zostało skierowane ze strony sądu, wynagrodzenie tłumacza reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.01.2005r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego (Dz.U. nr 15 poz. 131 ze zmianami)jak również ustawa z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2016r. poz. 623), ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016r. poz. 2032 z późniejszymi zmianami) oraz ustawa z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016r. poz. 710 z późniejszymi zmianami) i tymczasowo pokrywane jest ono przez Skarb Państwa albo z zaliczki uiszczonej przez stronę. Po zakończeniu postępowania koszty te są pokrywane przez stronę przegrywającą proces.
Podkreślić należy, iż stawki wynagrodzenia tłumaczy przysięgłych nie są duże, tym bardziej, iż stawki we wspomnianym rozporządzeniu nie były waloryzowane od lat. I tak przykładowo zgodnie z § 2. Rozporządzenia podanego wyżej Ministra Sprawiedliwości :„1. Stawki wynagrodzenia tłumacza przysięgłego za sporządzenie poświadczonego tłumaczenia wynoszą: 1) za stronę tłumaczenia na język polski: a) z języka angielskiego, niemieckiego, francuskiego i rosyjskiego – 23 zł, b) z innego języka europejskiego i z języka łacińskiego – 24,77 zł, c) z języka pozaeuropejskiego posługującego się alfabetem łacińskim – 30,07 zł, d) z języka pozaeuropejskiego posługującego się alfabetem niełacińskim lub ideogramami – 33,61 zł; (…) 2. Za sporządzenie tłumaczenia – na wniosek zlecającego – w dniu zlecenia oraz w postępowaniu przyspieszonym stawki określone w ust. 1 podwyższa się o 100 %, przy czym zgodnie z § 6 cytowanego rozporządzenia: „Wynagrodzenie za tłumaczenie ustne za każdą rozpoczętą godzinę obecności tłumacza wynosi stawkę jak za stronę tłumaczenia określoną w § 2 ust. 1 i powiększoną o 30 %, a w postępowaniu przyspieszonym o 100 %. Godziny obecności oblicza się od godziny, na którą tłumacz został wezwany, do godziny zwolnienia go od udziału w czynności.”
Podkreślić należy, że pojęcie „tłumacz przysięgły” nie jest tożsame z pojęciem „biegły”. Różnica jest bowiem bardzo duża. Osoba która wykonuje zawód tłumacza przysięgłego podlega ustawie z dnia 25.11.2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego i podlega bezpośrednio Ministrowi Sprawiedliwości. Tłumacz przysięgły po zdanym egzaminie państwowym zostaje wpisany na listę tłumaczy przysięgłych danego języka i taka lista znajduje się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.
Biegły sądowy jest ustanawiany na podstawie podanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.01.2005r. (DZ.U. 2005 nr 15 poz. 133) przez prezesa sądu okręgowego .
Przed wprowadzeniem ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego tłumacze przysięgli jako biegli sądowi byli ustanawiani przez prezesa sądu, od dnia wejścia w życie wskazanej ustawy, podlegają oni Ministrowi Sprawiedliwości nie zaś prezesowi sądu. Z badań wykonanych w 2010 roku, przeprowadzonych w sądach wynika, że najczęściej występującymi językami obcymi w postępowaniach są popularne języki europejskie takie jak niemiecki, angielski, rosyjski, francuski, ukraiński, włoski oraz język migowy. W przypadku tego ostatniego języka kandydat do pełnienia funkcji biegłego musi posiadać certyfikat drugi – T2 wydany przez Polski Związek Głuchych lub tytuł eksperta wydany również przez PZG.
Obecnie na prowadzonej przez Ministerstwo Sprawiedliwości liście tłumaczy przysięgłych wpisanych jest przykładowo :
Podsumowując – obecność tłumacza – czy to przysięgłego czy nie w postępowaniach jest obecnie dość częstą i powszechną sytuacją. Wydaje się, że ilość takich spraw będzie rosła z uwagi na rozwój gospodarczy i stałe poszerzanie kontaktów handlowych ale i również z uwagi na migrację do naszego kraju cudzoziemców. Zapotrzebowanie na pomoc tłumaczy w sprawach sądowych jest duża, a ich praca niewątpliwie tok tych postępowań przyspiesza i je usprawnia.
Jako tłumacz na co dzień stykasz się z różnego rodzaju umowami dotyczącymi wykonania tłumaczenia.
Zawód tłumacza, bez względu czy jest to tłumacz przysięgły, czy nie, jest niezwykle odpowiedzialny
Z pewnością zdarzyło Ci się w Twojej karierze zawodowej tłumaczyć literaturę obcą, wiersze czy
Jesteśmy do Twojej dyspozycji
od poniedziałku do piątku od 7:00 do 19:00
W celu zapewnienia maksymalnej wygody użytkowników przy korzystaniu z witryny (zapamiętywanie ustawień i preferencji odwiedzających portal, zbieranie anonimowych danych w celach reklamowych i statystycznych) ta strona stosuje pliki cookies.
