Tłumaczenie ustne – konsekutywne a symultaniczne

Peter Høeg, jeden z najbardziej popularnych duńskich pisarzy, stwierdził: „bardzo niewielu ludzi potrafi słuchać. Pośpiech wybija ich ze skupienia albo w duchu próbują polepszyć sytuację lub też zastanawiają się, jakie zrobić wejście, gdy rozmówca się wreszcie zamknie i nadejdzie ich kolej, by pokazać się na scenie”. Przywołujemy ten cytat, ponieważ słuchanie wypowiedzi mówcy to nie tylko zadanie tłumacza ustnego, ale i podstawa wykonywanej przez niego pracy. Wyobraź sobie sytuację. Prelegent wygłasza swoją mowę. Specjalista, który ma wykonywać przekład „odpływa”. Przestaje słuchać osoby mówiącej lub słucha jej wyrywkowo. Co z tego może wyniknąć? Na pewno nic dobrego. Oprócz katastrofy wizerunkowej i komunikacyjnej musi skończyć się to przykrymi konsekwencjami zawodowymi dla samego specjalisty. Stąd na wagę złota jest godne zaufania biuro tłumaczeń lub dobry tłumacz-freelancer. Omawiamy dziś: tłumaczenie ustne – konsekutywne a symultaniczne.

Tłumaczenia ustne. Co warto o nich wiedzieć?

Konfucjusz dawno temu powiedział: „bez znajomości siły słów nie sposób poznać ludzi”. A bez znajomości słów w języku obcym i swobodnego poruszania się po przestrzeni języka ojczystego nie da się być tłumaczem ustnym. Wszak język jest tu narzędziem pracy. Trzeba jednak już na wstępie zaznaczyć, że ten rodzaj tłumaczenia ma swoją specyfikę i odmienny charakter niż tłumaczenia pisemne. Mało tego, nawet zawodowi tłumacze są zdania, że tłumaczenia symultaniczne, rodzaj tłumaczenia ustnego, to praca tłumacza dla wybranych. Powszechnie uchodzi za bardzo wymagającą.

Co warto wiedzieć o tłumaczeniu ustnym? Przede wszystkim to, że może mieć ono wiele form. Jakich? Są tłumaczenia ustne konferencyjne. Wśród nich wymienia się tłumaczenia symultaniczne i konsekutywne. Oprócz nich są jeszcze tłumaczenia szeptane, tłumaczenia liaison, czyli zdanie po zdaniu. Ponadto trzeba tu wspomnieć o tłumaczeniu a vista, tłumaczeniu ustnym dla grupy fokusowej – nazywane są one również tłumaczeniami marketingowymi. Ponadto są tłumaczenia ustne prawne i sądowe, medyczne, dla służb publicznych. Są też tłumaczenia języka migowego.

Artykuły dla Ciebie:

• „Rodzaje tłumaczeń specjalistycznych”
• „Historia tłumaczeń ustnych”
• „Czym jest tłumaczenie techniczne?”
• „10 błędów native speakerów języka angielskiego”
• „Dlaczego tłumacz powinien dbać o rozwój osobisty?”

Tłumaczenie ustne – konsekutywne a symultaniczne

Czym się różni tłumaczenie konsekutywne od symultanicznego? Czy każdy może zostać tłumaczem ustnym konsekutywnym lub symultanicznym? Pitagoras powiedział kiedyś: „kto mówi – sieje, kto słucha – zbiera”. Te słowa skrywają wiele mądrości, którą można przyłożyć do mówcy i tłumacza. Jeden wygłasza swoją wypowiedź, a tłumacz słucha i przekłada. Ale wracając do pytań. Tłumaczenie konsekutywne i symultaniczne różni się przede wszystkim tym, że jedno jest tłumaczeniem równoczesnym, a drugie następczym. Dokładnie wyjaśnimy Ci to w dalszej części artykułu. Z kolei co do bycia tłumaczem ustnym miej na uwadze, że to coś o wiele więcej niż założenie słuchawek na uszy czy siedzenie sobie za mówcą, kiedy ten robi jakiś deal biznesowy czy w trakcie konferencji. To także nie praca w biurze tłumaczeń lub w zaciszu domowego biura. To taka forma tłumaczenia, która niejako wymusza na Tobie bycie z ludźmi, przemieszczanie się, aby przełożyć wypowiedź prelegenta. A ten nie przyjdzie do Ciebie, zwykle to tłumacz musi dojechać na jakieś spotkanie.

Czym jest tłumaczenie symultaniczne?

Co jest charakterystyczne dla tłumaczenia symultanicznego? Czego wymaga się od kandydata na tłumacza symultanicznego? G.K. Chesterton powiedział: „jest spora różnica pomiędzy słuchaniem a słyszeniem”. Zacznijmy od tego, że to, czym różni się tłumaczenie symultaniczne od konsekutywnego, to przede wszystkim czas przekładania. Tu tłumacz ma odtworzyć mowę prelegenta w czasie rzeczywistym. Proces tłumaczeniowy zwykle polega na tym, że jeden lub dwóch tłumaczy siedzi w dźwiękoszczelnej kabinie podczas konferencji prasowych, międzynarodowych konferencji czy spotkań biznesowych i przy użyciu specjalistycznego sprzętu odtwarza wypowiedź w języku docelowym. Dzięki temu uczestnicy konferencji słyszą i rozumieją wypowiedź z języka źródłowego.

Ta technika tłumaczenia wymaga od tłumacza ogromnej odporności na stres. Dlaczego? Ze względu na to, że tłumaczenie odbywa się w dźwiękoszczelnej kabinie i tłumacz nie ma jakiegokolwiek kontaktu z mówcą. W razie niedosłyszenia czegoś, niezrozumienia czy jakiejkolwiek dziwnej sytuacji musi szybko odnaleźć się i zrobić przekład. Oczywiście potrzeba tu umiejętności jednoczesnego słuchania, rozumienia i tłumaczenia całego postępowania mówcy. Przy tym wymaga się jak zawsze wysokiej jakości tłumaczenia. Stąd tłumacze symultaniczni to osoby posiadające doskonałą znajomość języka, świetny warsztat i odporność na stres.

Czym jest tłumaczenie konsekutywne?

A na czym polega tłumaczenie konsekutywne? Co jest typowe dla niego? Jest to jedna z form tłumaczenia konferencyjnego. Charakteryzuje się tym, że tłumacz siedzi blisko mówcy i zwykle sporządza notatki. Wkracza dopiero wtedy, kiedy mówca zrobi przerwę. Zwróć uwagę na spotkania polityków, zwykle wykorzystuje się tam ten rodzaj tłumaczenia. Zadaniem specjalisty nie jest tu przełożenie jeden do jednego wypowiedzi prelegenta, ale oddanie esencji jego mowy. Warto tu jeszcze dodać, że w tłumaczeniu szeptanym tłumacz znajduje się obok niewielkiej grupy i ściszonym głosem przekłada na bieżąco wypowiedź mówcy. Na co jeszcze warto zwrócić uwagę? Do tego typu tłumaczeń nie maga się żadnego specjalistycznego sprzętu. Liczy się dobra znajomość języka obcego, umiejętności w zakresie tłumaczeń ustnych. Oczywiście najważniejsze jest przekazanie dla uczestników spotkania słów prelegenta.

Tłumaczenia ustne a tłumaczenia pisemne

Tłumaczenia pisemne oraz ustne są zupełnie inne. Które są trudniejsze? To raczej złe pytanie. Dlaczego tak uważamy? Są różne typy tłumaczeń, branże i dziedziny. Aby tłumacz mógł wykonać wysokiej klasy przekład spełniający potrzeby i wymagania klienta często to ekspert w danym temacie. Co za tym idzie stoi za nim doświadczenie, wiedza i konkretne umiejętności. Nie można więc powiedzieć, że dojście do bycia świetnym specjalistą to coś „drugiego sortu”. Byłoby to nieuczciwe. Nie da się jednak ukryć, że szczególnie tłumaczenia ustne symultaniczne są wymagające bardziej od innych. Dlaczego? Tu potrzeba połączenia wszystkiego, o czym napisaliśmy. Mało tego! Trzeba odnajdywać się w nowych sytuacjach, umieć radzić sobie ze stresem i nieprzewidzianymi sytuacjami. Do tego trzeba mieć na uwadze, że to nie praca w domu. Tu tłumacz pracuje „na żywo” i z klientem.