Pragmatyczny – znaczenie, czyli pragmatyzm w tłumaczeniach

Znaczenie pragmatyczne w tłumaczeniach jest widoczne gołym okiem, tego udowadniać nie trzeba. Wpływa również na rozumienie kontekstowe tłumaczenia, na jego styl i przeznaczenie.

Pragmatyczny – co to znaczy?

Pragmatyczny – znaczenie podawane przez Słownik Języka Polskiego PWN:

1. „oparty na przekonaniu, że podejmowane działania mają przynosić korzyść; też: działający zgodnie z takim przekonaniem”,
2. „oparty na logicznym związku rzeczy, na przyczynowych związkach wydarzeń”.

Pragmatyczny – co to znaczy?

• Pragmatyzm to realne spojrzenie na sprawę.
• Jest to taka postawa, która stara się znaleźć realne rozwiązanie.
• Typowy jest tu obiektywizm i opieranie się na znanych rozwiązaniach.

O człowieku, którego określamy jako pragmatyczny, można powiedzieć, że potrafi konkretnie spojrzeć na daną sprawę i bardzo realnie ocenić jej zalety i wady.

Czytaj również:

• Rola tłumaczenia symultanicznego i konsekutywnego
• Jak współpracować z biurem tłumaczeń?
• Sposoby na tłumaczenie reklam
• Jakie umowy w biurze tłumaczeń?
• Jak negocjować stawki za tłumaczenia?

Co znaczy pragmatyczny?

Słowo pragmatyczne – znaczenie a synonimy

Choć słowo pragmatyczny jest dobrze znane większości z nas zapewne nie każdy potrafiłby podać przynajmniej kilka słów synonimicznych, które oddają jego znaczenie. Co to znaczy pragmatyczny, wiesz?

Synonimy słowa pragmatyczny to:

• praktyczny,
• racjonalny,
• realistyczny,
• rozumny,
• trzeźwy,
• wyważony,
• rzeczowy,
• z sensem.

W ten sposób masz już odpowiedz na pytanie: co to znaczy pragmatyczny!

Co to znaczy pragmatyczny?

Każdy język opisuje rzeczywistość językową w charakterystyczny dla siebie sposób. To podstawowa zasada zrozumienia fenomenu przekładu w ogóle. Języki tworzą nową rzeczywistość językową, ale opisują ją w specyficzny sposób, dla danego kręgu kulturowego, z którego się wywodzą. I choć wydaje nam się, że daną kulturę bardzo dobrze rozumiemy, to w kontekście niektórych tekstów, nawet najbardziej profesjonalny tłumacz sobie nie radzi. Są pewne bariery, których przekroczyć się nie da. To pewne założenie, które stworzyło teorię o nieprzetłumaczalności języków.

Pragmatyczny, co to znaczy w kontekście pracy tłumacza? Przede wszystkim jest to racjonalne, rzeczowe i rozumne spojrzenie na tekst.

Co znaczy pragmatyczny ogólnie? Poniekąd już o tym pisaliśmy wcześniej. Słowo to oznacza coś rzeczowego, chłodnego, realistycznego. Zazwyczaj określamy nim ludzi myślących trzeźwo i twardo stąpających po ziemi.

Pragmatyzm w tłumaczeniach: Jak tłumacz tworzy rzeczywistość pozajęzykową w tłumaczeniu?

Co znaczy pragmatyczny w kontekście tłumaczeń? 

• Konkretyzacja pojęć,
• tworzenie nowych terminów,
• dostosowywanie tłumaczenia do grupy docelowej, zarówno na płaszczyźnie stylistycznej, jak i merytorycznej.

Pragmatyzm w tłumaczeniach – różne sytuacje wymagają różnego podejścia

Istnieją znaczenia, które przekłada się dobrze. Zazwyczaj dotyczą one wspólnych przeżyć kulturowych, wynikłych ze wspólnych doświadczeń wszystkich ludzi – łatwość ich tłumaczenia jest niezaprzeczalna, zwłaszcza w kontekście pragmatyki.

Porównując różnego typu znaczenia słów w wielu językach, dochodzimy do wniosku, że sfera znaczeń pragmatycznych w obrębie każdego języka jest inna, sfery pragmatyczne języków znacznie się różnią.

Znaczenie pragmatyczne w tłumaczeniach

Dobry tłumacz poza znaczeniem referencyjnym musi w tłumaczeniu oddać znaczenie pragmatyczne. Pragmatyka w takim wydaniu dotyczy przede wszystkim tekstów wymagających kreatywności z zakresu publicystki, reklamy, marketingu i literatury pięknej.

Bardzo dobry wzorem na zobrazowanie wyżej opisanego zjawiska, jest przykład, którym posłużył się Krzysztof Lipiński w „Vademecum dla tłumacza”. W języku niemieckim istnieje wiele określeń rzeczownika „głowa”. Mamy leksem „Kopf”, który ma charakter neutralny oraz określenie „Haupt” o znaczeniu podniosłym. W języku polskim mamy słowo „łeb”, które może być używane zarówno w znaczeniu pejoratywnym („Co ci do łba strzeliło?”), jak i w znaczeniu pozytywnym („Ten to ma łeb”). W zależności od użycia konkretnego słowa, odnoszącego się do tej samej części ciała, możemy zmienić znaczenie wypowiedzi.

Pragmatyzm w tłumaczeniach i jego fenomen – o co tu chodzi?

Na tym przykładzie bardzo łatwo zobrazować wpływ pragmatyki na tłumaczenie oraz jej fenomen. Wynika zatem, że relacja polskiego „łeb” do niemieckiego „Haupt” jest niesymetryczna. Mimo, że relatywnie słowa te znaczą to samo, to pragmatycznie jest między nimi duża asymetria.

Znaczenie pragmatyczne w tłumaczeniach – trzeba je „wyłapać”

Tłumacz musi umieć wychwycić z testu nasycenia stylistyczne, pewne konotacje, które budują jakość i znaczenie tekstu oryginalnego. Po odczytaniu właściwego sensu tekstu, pozostaje już tylko dopasowanie odpowiedniego słowa w języku docelowym. Sam proces odczytania kontekstu i sensów to jedno z najtrudniejszych zadań, jakie stoi przed każdym tłumaczem, a zwłaszcza tym, który zajmuje się tłumaczeniem literatury bądź tekstów z zakresu reklamy.